Selam Bob,
Aslında oldukça kapsamlı incelenebilecek bir konu, ben sorunuzu anladığım kadarı ile ana hatlarıyla fikrimi belirtmeye çalışayım. Kavramlar üzerinde konuşmadan önce kavramları nasıl anladığımızı hatırlatmakta fayda olduğunu düşünüyorum.
Dini alan dışında, Bilimi doğadaki bilgiyi elde etme faaliyeti olarak tanımlayabiliriz. Aynı kavrama vahiy açısından baktığımızda, vahiy doğada olup bitenlerin Allahın ayetleri olduğunu söyler. Bu durumda din açısından baktığımızda, bilim Allahın doğadaki ayetlerinin bilgisini elde etmeye yönelik bir faaliyettir.
Bilimsel yöntemler dediğimizde genelde kastımız, gözlem, deney, ölçme, araştırma, inceleme, test etme gibi faaliyetlerdir.
Bilimsel düşünce ise soyutlama yapmak, sorgulamak, eleştirmek, neden-sonuç ilişkileri kurmak, nesnel olmak, kanıta dayanmak, mantıksal çıkarımlar yapmak vb zihinsel faaliyetler olarak ifade edilebilir.
Eğer Tanrıyı anlamaktan kastınız vahyi anlamak ise, vahyin içeriğini dikkate aldığımızda, pek çok ayette akletmekten, düşünmekten bahsedildiği malumunuzdur. Ayetlere dikkat edersek bir yanda tefekkür etme, ibret alma, akletme eylemleri teklif edilir, karşılık olarak heva ve zanna tabii olmak fiilleri dile getirilir. Heva ve zanna tabii olmaktan nasıl kurtulabiliriz sorusuna, bilimsel düşünce anlayışıyla gider ve nesnel, mantıksal, kanıta dayalı, neden-sonuç ilişkileri ile eldeki verileri inceleyerek ulaşabiliriz cevabını uygun görüyorum. Bilimsel düşünce bu alanda üretilen pek çok hurafeyi temizlemekte faydalı olabileceği gibi bu yönde bir düşünce alışkanlığı konu üzerinde daha derinlemesine düşünmeyi olanaklı kılacak, vahyin doğru anlaşılıp doğru uygulanmasına ve belki de en az bunlar kadar önemli olan, “vahyin doğru savunulmasına” hizmet edecektir. Doğru içerik, doğru strateji, doğru taktik.
Eğer Tanrıyı anlamaktan kastınız, bilim yoluyla Tanrıya ulaşılabilir ve tanrının istekleri anlaşılabilir mi derseniz, yani doğadaki ayetlere bakıp bir tanrı var ve maksadı şudur demek bilimin konusu dışında kalmaktadır. Doğadaki hayranlık verici düzen bana göre bir yaratıcının işi iken bir başkası hayır bu tesadüfen oluşmuştur diyebilir. Ben her ikisinin de inanç olduğuna inanıyorum.
“Eğer bir tanrı olduğunu bilmeseydin, bunu aklen çıkarabilirmiydin” diye sorarsanız, işte bu soruya cevap veremem. Bilen bir zihnin bilmediğini varsayarak tarafsız bir cevap vermesini mümkün görmüyorum.
Muhabbetle
|