[Hasan Akçay]

geçmiş örnekler ve bağlamlar üzerinden açıklama yapılırsa, kuranın evrenselliği ve zaman üstü konumuna sanırım set çekilmiş olur.

Kur’ân belli bir yerdeki belli bir topluma indi; elbet yerel renkler de içeriyor. Örnegin o ortamin müsrikleri yerel özelliklere sahip: Allah’a da inaniyorlar ama ahrete inanmiyorlar. Oysa Galip Yetkin kardesimizin andigi para müsrikleri ahrete iman etmisler. En azindan, "bu dünyaki yasantimizdan baskasi yok -mâ hiye illâ hayâtuned dunyâ!" demiyorlar (Câsiye 24).

Kur’ân’daki müsriklere bu açidan bakarak bir açiklama getirmek Kur’ân’in evrenselligine niçin set çeksin?

*

ticari hac nedir? ne zaman yapılır?
dini hac nedir? ne zaman yapılır?

Ticarî hac: panayir, büyük halk pazari. Kasas 27’de bunun çogulu var: HICEC.

Panayirin ahret inanciyla ilgisi yok. Panayirda alis veris yapmaya daha çok insan gelsin diye, müsriklerin Mescidil Harâm’i onarmasi ve hacilara su dagitmasi o yüzden bos istir, hiç bir sevap getirmez çünkü ödülü ahrette verilecek.

Müsrikler! Sanir misiniz ki sizin, hacilara su dagitmaniz ve Mescidil Harâm’i onarmaniz...? –E cealtum sikayetel hacci ve imaratel Mescidil Harami…? (Tevbe 19, 20).

Dinî hac: Ibrahim nebinin vurguladigi ALLAH BIR ilkesini yasatmak için, içinde onun salât ettigi, "Allah’in evi"ni ziyaret etmek ve yoksullara hayvan bagislamak.

Ilgili ayetleri vermemi ister misiniz?

Yariküreler iki hacci da harâm aylarda yaparlar yani kuzey yariküre kendi yaz mevsiminde; güney yariküre kendi yaz mevsiminde. Ama ilk haram ay olan Sehru Ramazân savm vaktidir; kuzey yariküre o ayda hac yapamadigi halde güney yapabilir çünkü savm KUZEYIN "sicak dolunayi"nda inmis olan bir sûreyi anmak için yapilir (2:185, 97:1, 9:64, 81, 86, 124, 127). Savm vakti ortaktir, güneydeki haram aylarin içinde degildir. Dinî hac vakitleri o yüzden kuzey yarikürede 3 ay, güney yarikürede 4.

Mekke'nin ticarî hacci olan panayiri dinî hacdan önce basladi çünkü Mekke'nin biricik ekmek teknesi idi ve 4 haram ayin 4'ünde de kurulurdu, her haram ayin dolunayindan onu izleyen ilk hilale kadar yani 10 gün.

Tevbe 28'in vahyi ile
Mekke'nin ticarî hacci
sona erdi.

*

Hz Muhammed'in bir Arap olmasi nasil onun çagrisinin evrenselligine set çekmiyorsa Mekke ticarî haccinin dini hac ile etkilesmis olmasi da dinî haccin evrenselligine set çekmez.