Özgür irade konusu için yaratan/yaratılan ilişkisini yukarıda tanımladıktan sonra:
Evreni online yazılan bir senaryo gibi düşünebiliriz:
- Oyuncular bir taraftan sahnede yer alırken bir taraftan da doğaçlamayla senaryoyu oluşturuyorlar.
- Yönetmenin görevi mekanı sağlamak ve senaryonun sınırlarını belirlemek (ilki evren, ikincisi evren kanunları).
Senaryonun birinci kanunu: Senaryo gelişmek zorunda. Yani oyuncular, özgür olsalar da kendilerini sonsuza kadar süren döngülerin içine kapatamazlar. Veya kendilerini yok edecek seçenekler kullanamazlar. Çünkü tekamül için, tekamül edeceklerin varlığı ve aktiviteleri zorunlu. Bu Tanrı'nın iradesi, bildiği. Bu iradenin altında nasıl tekamül edeceği ise tekamül edenlerin iradesi, bildiği.
Oyuncular, Tanrı tarafından sınırlanmış irade bölgesinde kendi iradelerini kullanırlar. Önümde duran suyu içip içmemek benim irademdir; onu altına çevirememem de Tanrı’nın iradesi.
Tanrı, oyuncuların seçeneklerini bilir çünkü bunları tanımlayan kendisidir. Hangisini seçeceklerini bilmez çünkü bu seçecek olanların iradesidir. Sonucun ne olacağını ise yine bilir, çünkü...
- Zamanın olmadığı boyutta yarın, gelecek yıl, milyar yıl sonra aynı an.
- Evren kanunlarıyla sınırladığı seçeneklerin hepsi, aynı nihai sonucu üretecek: "Allah'tan hak bir vaat olarak hepinizin dönüşü yalnız O'nadır." Yunus 4
|