📜 Tahrîm 3. Ayet Bağlamında “İzhar” Fiili: Doğrudan Vahiy mi, Açığa Çıkmasına Sebep
 

📜 Tahrîm 3. Ayet Bağlamında “İzhar” Fiili: Doğrudan Vahiy mi, Açığa Çıkmasına Sebep Olma mı?


1. Giriş


Tahrîm Sûresi 3. ayet, Peygamber’in aile içi bir sırrının ifşa edilmesi üzerinden, Allah’ın bu sürece müdahil oluşunu anlatır.*

Geleneksel tefsirlerde bu ayet, Allah’ın Peygamber’e doğrudan haber verdiği şeklinde yorumlanır. Ancak ayette kullanılan أَظْهَرَهُ (azharahu) fiilinin semantik yapısı, farklı bir yorum imkânı doğurmaktadır: Burada Allah’ın yaptığı şey, doğrudan “bilgilendirme” değil, “olayın açığa çıkmasına sebep olma” olabilir.*

Bu makalede söz konusu ihtimal dilsel, bağlamsal ve teolojik boyutlarıyla incelenecektir.

---


2. Ayetin Metni ve Çeviri Sorunu


Ayet şöyledir:


فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَأَظْهَرَهُ ٱللَّهُ عَلَيْهِ

“Eşi, o (gizli) sözü haber verince; Allah da onu ona açığa çıkardı / açığa çıkmasına sebep oldu.” (66:3)


Burada iki farklı çeviri mümkündür:


a. Allah ona bildirdi. → Geleneksel tefsirlerde yaygın.


b. Allah, onun açığa çıkmasına sebep oldu. → Fiilin semantiği dikkate alındığında mümkün.

---


3. “İzhar” Fiilinin Semantik Çerçevesi


Kök: ظهر (z-h-r) → görünmek, belirmek.

İf‘âl babı (أَظْهَرَ): “görünür kılmak, meydana çıkarmak, açığa çıkmasına sebep olmak.”


Kur’an’da bu fiil, farklı bağlamlarda geçer:


Bakara 2:105: “Allah, rahmetini dilediğine tahsis eder; inkârcılar Allah’ın hayrından hiçbir şeyin ortaya çıkmasını (يُظْهِرُ) istemezler.”


Ahzâb 33:54: “Bir şeyi açığa vursanız da gizleseniz de Allah onu bilir.”


Tevbe 9:48: “Size fitne çıkarmak ve işlerinizin altını oymak istediler; ama fitne ortaya çıkmadan (ظَهَرَ) Allah onların oyununu boşa çıkardı.”


Bu örnekler, “izhar” fiilinin çoğu zaman doğrudan bildirim değil, olayların akışını öyle düzenlemek ki gizli şeyler açığa çıksın anlamında kullanıldığını göstermektedir.

---


4. Ayetin Bağlamı


Tahrîm Sûresi baştan sona Peygamber’in aile içi sorunlarını ele alır. Burada amaç, bir aile tartışmasını detaylandırmaktan ziyade, ilahî gözetim ve tevhidî bilinci vurgulamaktır. Ayet, Peygamber’in gizli sözünün eşleri arasında dolaşmasını ve sonunda açığa çıkmasını konu eder.


➡️ Eğer “izhar” burada “doğrudan vahiy” olarak anlaşılırsa, ayet Peygamber’in ev içi sırrının Allah tarafından vahiy yoluyla kendisine bildirildiğini ima eder.

➡️ Eğer “izhar” “sebep olma” olarak anlaşılırsa, bu durumda Allah olayların akışını öyle yönlendirmiştir ki, gizli konuşma zaten ifşa olmuş ve Peygamber bunu öğrenmiştir.

---


5. Teolojik Yansımalar


a) Vahyin sınırları

Bu yorum, vahyin kapsamını “metinsel vahiy” (ayetler) ile sınırlı tutar. Peygamber’in özel hayatında öğrendiği şeyler doğrudan gaybî bildirim olmayabilir, Allah olayların açığa çıkmasına imkân vererek süreci yönetmiş olabilir.


b) İlahi gözetim

Allah’ın kudreti yalnızca vahiy aracılığıyla değil, tarihî olayların akışına müdahil oluşuyla da kendini gösterir. Böylece tevhid ilkesi, hem bilgi alanında hem olaylar alanında Allah’ın tek hâkim olduğunu vurgular.


c) Peygamber’in konumu

Bu yorum, Peygamber’in “gaybı bilme” özelliğini abartılı bir şekilde genişletmez. Aksine, onun Allah’ın yönlendirmesiyle sırları öğrenebildiğini, kendi başına gaybı bilemediğini teyit eder. Böylece “gaybı Allah’tan başka kimse bilmez” (Cin 72:26–27; En‘âm 6:59) ilkesi korunmuş olur.

---


6. Sonuç


Tahrîm 3. ayetteki أَظْهَرَهُ fiilinin “doğrudan bildirdi” yerine “açığa çıkmasına sebep oldu” şeklinde anlaşılması, hem dilsel hem de teolojik olarak tutarlıdır. Bu yaklaşım, Peygamber’in bilgi kaynağının yalnızca Allah olduğunu teyit ederken, gaybı bilme sınırlarını da korur.*

Ayrıca Allah’ın sadece vahiy aracılığıyla değil, olayların doğal akışında da görünmez bir müdahil olduğunu gösterir.


[url]https://dersvekuran.blogspot.com/2025/08/tahrim-3-ayet-baglamnda-izhar-fiili.html[/url]