Ay'a gelince, biz onun için de birtakım uğrak yerleri takdir ettik
(ölçeklendirdik); sonunda o, eski bir hurma dalı gibi döndü (döner).(36/39)
Ne güneşin aya erişip yetişmesi gerekir, ne de gecenin gündüzün önüne geçmesi. Her biri bir yörüngede yüzüp gitmektedirler.(36/40)
burada dönen ayın evresimidir? mıdır yöksa ayın başlangıçta bulunduğu gökyüzündeki başlangış menzilimidir?
""ada""(dönüş) kelimesi ayın dolunaydan hilal evresine geçişi için kullanılan doğru kelimemidir?
çünkü ""ada"" en başa dönüşü ifade eder ayın evrelerini bütüncül olarak ele aldığımızda başlangıcıda dolunay kabul ettiğimizde en başı veya tam zıddı hilal evresi değildir.(bir aylık peryoddan bahsediyorum.)
bu arada benim
bu ayet için idda ettiğim gözyüzü olayı şu şekilde cereyan eder;
dediğim gibi allahın insanlar için takdir ettiği takvim sistemi 19 yılık peryodu olan meton döngüsüne dayanan ve dolunayları esas alan bir güneş-ay takvimdir.
yalnız kurandada belirtildiği üzere ve kullanıldığı üzere gökcisimlerinin farklı hareketleri referans alan(
ayın ""yörünge hareketi"", yıldızların hareketi, güneşin hareketi) takvim uygulamalarıda olmuştur bunlar karma olarakta kullanılmış olabilir.
Allah ""şaşmaz bir ölçü"" olarak güneşi ve ona delil olarakta gölgeyi işaret etmiştir.
şimdi yukardaki ayetimizle ilgili konuya dönersek dönersek;
eski devirlerde insanlar ayın
yörüngesel hareketini hesaplamak için şu şekilde bir yol izlemişlerdir.(27,7 gün)
önce gökyüzünde sabit(referans) bir gökcismi(yıldız veya takım yıldız) seçmişlerdir.dünya ay dönerken aynı zamanda kendi etrafındada döndüğü için böyle bir seçim zorunluluktur.
şimdi hesabı yapmaya başlayalım referans gökcismimiz ve ay başlangıçta gökyüzünde zodyakta(yeryüzünden gözlemlenebilen gökyüzü) 1. evde olsun(toplam 12 ev vardır).
ertesi gece sabit gökcismimiz gökyüzünde göründüğünde ay ile sabit gökcismi arasında biraz fark vardır daha sonraki gecelerde sabit gökcizmimiz doğduğunda ay 2. evdedir bu bu şekilde devam edip gider taki 12. eve kadar ve en sonunda ay kurumuş bir hurma dalı gibi gökyüzünde bir menzil çizerek en başa 1. eve tekrar gelir.işte bu aradaki süre tam olarak ayın yörüngedeki süresini vermesede yaklaşık bir süre verir, 27gün ile 28 gün arası birşey referans aldığınız gökcismi ilede alakalıdır.
genel kültür manasında evler konusu ile ilgili olarak bazı şeyler söyleyeyim eski çağlarda insanlar güneşin hangi evde olduğunu hesaplayarakta hangi ayda olduklarını bilebiliyorlardı.
bunu yaparken kullandıkları yöntem şudur güneş doğmadan önce doğu ufkunda hangi takım yıldız varsa güneş o takım yıldızın evinde demektir yıl içinde bu takım yıldızlar hareket eder hesaplamada 12 takım yıldızından yararlanılır ama güneşle paralele olan takım yıldızlarının sayısı 13 tür, yılancı takım yıldızı akrep takım yıldızının hesabı içinde sayılır.
eskiden 21 mart ekinoksunda güneş koç burcundan doğarmış yalnız bugün dünyanın yaşadığı presesyon(dabbetül arz) hareketinden dolayı çağımızda balık burcundan(takım yıldız) doğuyor.bugün yaşadığımız çağa balık çağı denmesinin sebebi budur.
eksen.jpg
eskiden koç burcu 21 mart--20 nisan arasıydı ve koç burcuna girilmesiyle baharda başlardı bugün ise koç burcu 19 nisan -13 mayıs arasına kaymıştır.
bahar mevsimi(21 mart) ise bugünkü hesaplamalarla güneşin balık burcunda bulunduğu(12mart-- 18 nisan) tarihlerinde başlamaktadır.
sphinxstars4.jpg
bu saydığım hesaplamaların hepsinden farklı amaçlar için faydalanıldığını anlamak için rahman suresinin başlangıcındaki ayetlere bakmak yeterlidir.
RAHMAN SURESİ
5. güneş ve Ay. Hesaba bağlıdır her birinin her şeyi.
6. Çimen/yıldız ve ağaç/takımyıldız secde ediyorlar.
7. Ve gök. Yükseltti onu(güneş). Ve koydu şaşmaz ölçüyü, mizanı.
8. Azgınlık etmeyin ölçü ve tartıda, saptırmayın mizanı.
9. Ölçüyü titizlikle, adaletle koruyun ve hüsrana araç yapmayın mizanı.
**6. Suredeki secere kelimesinin ağaç olarak çevrilmiş hâlbuki bu ayetlerde bir benzetme yapılmış, çimenin tek yapraklı ağacın ise çok yapraklı olmasından hareketle, yıldız ve takımyıldıza gönderme yapılmıştır, benzer bir teşbih zeytin ve incir den bahseden ayette de vardır zeytinin tek çekirdekli incirin çok çekirdekli olması benzetmenin yönünü belirler. Konumuza dönersek güneşin şaşmaz ölçüyü koyucu özelliğine atıf var bu ölçüde gölgedir gölgeden faydalanılarak yapılan takvim hesaplamalarıdır. Ayriyeten bu hesaplamalarda şaşılmaması gerektiğine vurgu var.
NOT:benim kanatim menzil kelimesine, tüm yukarda anlatıklarımıda göz önüne alarak, istikameti belirli olan durak denilebilir.
çünkü evler gökyüzünde sabit değildir hepsi saat yönünde soldan sağa doğru
kayarlar/inerler işte evlerin bu ,çıkış anları olsa bile, yön itibariyle iniş hareketlerinden ötürü bunlara menzil denmiş olabilir.
ayın bu duraklara girmesi hareketsiz bir alana girmeyi tanımlamıyor istikameti iniş olan
30 ar derecelik alanlar tanımlanıyor.