Dostum Kuman.
Uzun bir zaman önce okuyup tarttığım, yani üzerinde düşünüp benimsediğim bir yazı var. İçeriğini daha iyi şekilde ifade eden başka bir yazıya rastlamadığım için bu yazı bende yer etti; benimsedim. Bu benimsemeyle edindiğim düşüncelerimi kendi ifademe göre yazmak istedim; fakat öğrendiğim kaynağı aynen aktarmanın daha uygun olacağını hem de daha düzgün ifadeler ile konunun aydınlığa kavuşacağını düşündüm.
Sayın Avukat İlhami Çetin tarafından yazılmış olan bu yazının başlığı "Sıla-i Rahim" yani "beşeri-insani ilişkiler".
Acaba bu yazının bu günkü terminolojiye göre neyi amaçladığını ve neyi tanımladığını söyleyebilir misiniz: Komünizm, Sosyalizm.......gibi emeğe dayanan toplumculuğu mu, yoksa Sosyal Demokrasi, Muhafazakarlık, Faşizm...... gibi, sermayeye dayanan bireyciliği mi? Bir isim verin.
Yukarıda başlığını verdiğimiz yazı şu:
-"Acımak", "şevkât duymak" anlamındaki "Rahmet"ten gelen "RAHİM", akrabalık, hısımlık, yakınlık, kuvvet, yakın ilişkiler gibi farklı kelimeler ile dile getirilen "beşeri/insani yakınlık"ı ifade ederken, "SILA" ise ulaşmak, kavuşmak mânâsına gelir.
Öyle ise tabir olarak kısaca "akrabalara kavuşmak" mânâsına gelirse de yakınlarımıza karşı sosyal hayatın/dinin yüklediği bir kısım vazifeler vardır ki bunların yerine getirilmesine de "sıla-i rahim" denmiştir. Söz gelimi, uzakta isek zaman zaman akrabaları ziyaret etmek; onların meseleleriyle ilgilenmek, hal-hatır sormak vs........ hepsi sıla-i rahim'e girer. Fertleri bencillikten, yalnızlıktan ve böylesi durumlardan korur.
Sıla-i rahim öncelikle akrabalara karşı talep edilmişse de, komşulara, arkadaşlara, meslekdaşlara, iş arkadaşlarına, din kardeşlerine ve her çeşit tanıdıklara karşı vazife ve borçtur. Yani "sıla-i rahim" bir çeşit dayanışmadır, beşeri bağdır.
Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki bu, bir dağ keçisi gibi toplumdan uzakta durmayıp, sosyal dayanışmanın en âlâsıyla kederde, kıvançta "bir olma"yı ifade eder. Ferdiyetçiliğin zıttı bir "sosyo ekonomi politik"tir.
Sıla-i rahim yakınlıktır. Bu kavramı "kan akrabaları" gibi kısır bir mânâ ile ziyan edenler olmuştur. Elbette ki dostane ilişkilerin "en yakın"dan başlaması gerekir.
Toplumsal ve beşeri ilişkilerde "iffet" diye bir kavram ortaya çıkar. Bir insanın hak din yani topluma karşı borcu açısından iffetli olması kazancından "maişetini/ihtiyaç kadarını" ayırıp fazlası için bir hesap tutmadan olduğu gibi, infak edilmek üzere devlet hazinesine teslim etmesi, bunu servet ve sermaye yapmamasıdır. Bütün bunlara uyarak insani ilişkileri doğruluk ve "hududu aşmama" üzerine devam ettirmek,beşeri münasebetlerin/insancıl ilişkilerin en faziletli olanıdır. İşte böyle kardeşçe, dostça insani ilişkilerin kurulup sürdürülmesi "Sıla-i Rahim"dir.
Tasada-kıvançta bir olmaktır. Başkalarını kendisinden ayırmamak, herkesi kendisine eşit görmek ve nimetleri eşit paylaşmaktır.
Kendisi için istediği her iyi şeyi düşman olmayan, kuyu kazmayan her insan için istemek ve fiilen sahip olması için elinden geleni yapmaktır.
Bunun zıddı ise "globalleşme"nin kök kavramı olan "glob", yani insanları küçük görüp onlara üstünlük kurmak ve hegemonyası altında tutmaktır.
"Sıla" ve "sıla-i rahim" toplumcu insanın yüksek ahlâkı iken, İngilizce sözlüklerde aynı kökten gelen"glob"dan sonraki "glot" ise başkalarının felaketine sevinmek,memnun olmaktır, düşük ahlâklı insanın tutumu yani ferdiyetçi-bencil insanın kötü ahlâkıdır.
"Sıla-i rahimi kesmek" de ferdiyetçi sistemlerden başkası olmayıp bu halde her şey kişinin kendi çıkar ilişkilerine göre düzenlenmiştir. İnsanlar birbirlerinin dostu değil, rakip ve hasımlarıdır. Sıla-i rahimi kesmek tek kelime ile bencil bir karaktere, liberalist-kapitalist bir dünya görüşüne, düşük ahlâka sahip olmaktır.
Seçim liberalizm ise , insan sıla-i rahimi de kesmek zorundadır; çünkü "rekabet" vardır. Rekâbet ise kardeşliği, dostluğu kesmeyi gerektirir. Çünkü o sistemde kişinin başarılı olması ve başkalarını geçip geride bırakması, hasım algılaması ve insanların kötülüğünü istemekle mümkündür.
"Geri dönerseniz yeryüzünde bozgunculuk yapmanız, ve içtimai/sosyal yakınlık bağlarınızı kesmeniz gerekmez mi? İşte Allah'ın lânetlediği, sağır kıldığı ve gözlerini kör ettiği bunlardır. Bunlar Kur'an'ı düşünmezler mi? Yoksa kalpleri kilitli midir?" (Muhammed:23-24)
Kur'an sıla-i rahmi kesenlere Allah'ın lânetini yani rahmetinden mahrumiyeti haber vermektedir. Buna hangi müslümanın gönlü razı olur.-
Evet yazı bu. Neyi anlatıyor? Bu günkü geçerli terminolojiyle hangi ekonomik ve sosyal sistemi ?
Saygılarımla.
Galip Yetkin
|