Kıyasın Zehri: İnsanı Kendine Yabancılaştıran Sessiz Düşman
Kur’an’dan Yedi Çarpıcı Örnekle Psikolojik ve Ahlaki Bir Derinlik
🔍 Sessizce İçimize Sızan Yıkım
İnsanı en çok yoran şey ne zorluk, ne yoksulluk, ne de eleştirilerdir. Onu asıl içten içe çürüten şey, başkasıyla kendini kıyaslamaktır. Kıyas, görünürde masum bir karşılaştırma gibi dursa da, zamanla öz değerini yok eden, hasedi tetikleyen, öfkeyi büyüten, nankörlüğü meşrulaştıran zehirli bir alışkanlığa dönüşür.
Kur’an, bu psikolojik hastalığı sadece tanımlamaz, aynı zamanda tarihi karakterlerin yaşadığı kıyas felaketlerini gözler önüne serer. Ve hepsi hâlâ güncelliğini korur.
---
🧨 1. İblis’in Kıyası: İlk Kibir, İlk İsyan
"Ben ondan üstünüm. Beni ateşten, onu çamurdan yarattın!"
(A‘râf 7/12)
İblis’in kaybı, secde etmemekten değil, kıyas yapmasındandı. O, kendi görevine odaklanmak yerine, Adem’e bakıp "neden o?" dedi. Kendi varlık sebebini sorgulamak yerine başkasının yaratılışına takıldı.
🔁 Kıyas onu kibire, kibir isyana, isyan ebedi lanete sürükledi.
---
💔 2. Yusuf’un Kardeşlerinin Kıyası: Kıskançlıktan Suça
"Yusuf ve kardeşi, babamıza bizden daha sevimli..."
(Yusuf 12/8)
Yusuf’un kardeşleri, babanın sevgisini kazanmak için çabalamak yerine, onu kıyas terazisine koyup, sevilen kişiyi yok etmeyi seçtiler.
Kıyas, kardeşliği kuyuya, sevgiyi suça, masumiyeti ihanete dönüştürdü.
🎭 Kıyas, insanı başkasını değil, kendi içindeki iyiliği öldürmeye iter.
---
⚔️ 3. Ademin iki oğlu: Kıyasın Ucu Cinayete Varır
"Birininki kabul edildi, diğerininki edilmedi... 'Seni öldüreceğim.'"
(Mâide 5/27)
Birinin, kurbanı neden reddedildi diye kendine dönüp bakmak yerine, kardeşine bakıp kıyas yaptı. Kabul edileni kıskandı, edileni tehdit etti.
Sonuç: Cinayet
🩸 Kıyas, insanı sadece kıskandırmaz; öldürmeye meylettirir.
---
🍖 4. İsrailoğulları’nın Kıyası: Nimeti Aşağılamak
"Musa! Tek çeşit yemeğe sabredemiyoruz!"
(Bakara 2/61)
İsrailoğulları, gökyüzünden gelen ilahi rızkı değil, Mısır’daki sebzeleri arzuladı. Çünkü gözlerini kendi ellerindekine değil, başkalarının sahip olduklarına diktiler.
🥀 Kıyas, şükrü bozar. Nimeti hor, hayatı eksik gösterir.
---
📣 5. Mekkeli Kodamanların Kıyası: Nebiyi Küçümsemek
"Bu nasıl peygamber? Bizim gibi yemek yiyor, çarşılarda dolaşıyor!"
(Furkan 25/7)
"Şu iki şehirden birine inseydi ya bu kitap!"
(Zuhruf 43/31)
Kur’an’a değil, onu getiren kişinin statüsüne bakıldı. Vahyin mesajı değil, elçinin dünyalığı kıyaslandı.
✨ Hakkı tanımak için gönül gözü gerek. Ama kıyas, gözü dünyaya sabitler.
🎯 Sonuç: Vahiy inkâr edilir, sırf “gösterişli biri getirmedi” diye.
---
🪙 6. Karun: Servetle Kendi Değerini Kıyaslamak
"Bu servet bana, bendeki bilgi sayesinde verildi."
(Kasas 28/78)
Karun’un kıyası, zenginlik üzerinden yapıldı. Malı, başkalarının yoksulluğuna kıyasla güç ve üstünlük aracı hâline getirdi.
Ve sonra ne oldu?
"Biz de onu ve evini yerin dibine geçirdik."
(Kasas 28/81)
💣 Kıyas, malı nimetten ilaha, insanı kuldan azgına dönüştürür.
---
🏛️ 7. Firavun’un Kıyası: Dili Eksik Diye Musa'yı Küçümsemek
"Ben, şu değersiz kişi Musa’dan daha mı kötüymüşüm? Onun düzgün konuşması bile yok."
(Zuhruf 43/52)
Firavun da kıyas yaptı. Musa’nın hakikatini değil, görünüşünü, konuşma yetisini kıyasladı.
🔁 Oysa gerçek değer, neye sahip olduğunda değil, ne için yaşadığındadır.
🧨 Kıyas, Firavun’u Firavun yapan zihinsel çarpıklıktır.
---
🪞 Sonuç: Kıyas İnsanı Kendinden Uzaklaştırır
Her örnek şunu fısıldıyor:
Kıyas ettiğinde kaybedersin.
Kıyas seni kendine yabancılaştırır.
Kendi potansiyelini, başkalarının özelliklerine gölge düşürerek zayıflatır.
Kıyasla başlayan yolculuk, kibirle, hasetle, nankörlükle, hatta cinayetle bile sonuçlanabilir.
Kur’an şöyle seslenir:
"Hiçbir kimse, başkasının yükünü yüklenmez."
(En‘âm 6/164)
Bu ayet sadece sorumluluk açısından değil, bireysel özgünlük açısından da bir manifestodur.
✨ Sen sensin. Başkası değil.
✨ Kendinle yarış, başkasıyla değil.
✨ Kendini kıyasla, eksik değil gelişiyor musun diye.
---
📌 Unutma:
İblis kıyas etti, lanetlendi.
Ademin oğlu kıyas etti, öldürdü.
Yusuf’un kardeşleri kıyas etti, kuyuya attı.
İsrailoğulları kıyas etti, nimeti hor gördü.
Mekkeli müşrikler kıyas etti, vahyi reddetti.
Karun kıyas etti, servetiyle birlikte yere gömüldü.
Firavun kıyas etti, batılın tanrısı oldu.
Ve biz…
Ne zaman kıyas etsek, aslında içimizdeki bir değeri kuyuya atıyoruz.
---
🧠 Peki ya sen? Kimi izliyorsun? Kimi kıyaslıyorsun? Kendini mi, başkasını mı kaybediyorsun?
https://dersvekuran.blogspot.com/202...asn-zehri.html