[Ali Rıza Borazan]

Son Günlerde Kuran’da miras hukuku ile ilgili Tutarsızlıklar olduğuna dair sözler iştim. Bu kuradaki miras hukuku ile ilgili ayetlerin düzgün anlaşılamamasından kaynaklanmaktadır. Mirasın Nasıl bölüşüldüğüne dair birkaç örnek göstererek tutarsız olmadığını anlatmaya çalıştım

KURAN’DA TANIMLANAN MİRAS HUKUKU

Yerlerin ve göklerin yaratıcısı olan Allah, İnsanların nerde nasıl davranacağına dair yaşanan hayatın kılavuzu olan kuranı, Göndermiştir. İnsanlar öldükten sonra geride kalanlara mirasın nasıl bölüştürüleceğine dair hükmünü açıklamıştır.
Maalesef içi mucizelerle dolu olan Kuran terk edilmiş. Duvarlara asmak onu sarıp sarmalamak öperek alnına değdirmek onu sahiplenmek değildir. Asıl ona saygı, asıl onu sahiplenmek insanların kendi yararlarına olan öğütleri dinleyip onu hayata geçirmek ona sahip çıkmak ondanyararlanmaktır.

25/30- Ve elçi dedi ki: "Rabbim gerçekten benim kavmim, bu Kuran’ı terk edilmiş (bir Kitap) olarak bıraktılar."

Belki Yaşadıkları hayatı ilerdeki zamanlarda insanlar sorgular da, Allahtan bize hayatı düzgün yaşamamız için, bir kitap gelmişti derler. Okuyanlar sahiplenenler çoğalır da dinleyenler olur.

Allah’ın İnsanlara öğütlediği miras taksiminin nasıl yapılması konusunu izah etmeye çalışacağım.

Miras Ölen kişilerin Yakınlık derecesine göre geride bıraktığı malların adilane bir şekilde kuranın tanımladığı gibi dağıtmak ve o kuralara uymak her müslümanım diyenlere bir sorumluluktur.

Şimdi Kuranda Geçen mirasla ilgili ayetlerden ölen kişilerin yakınlarına mirasın nasıl pay edileceğine dair paylaşımı Kuranda Miras ile ilgili geçen ayetleri bir araya getirerek pay etmeye çalışalım.

4/11- Çocuklarınız konusunda Allah, erkeğe iki dişinin hissesi kadar tavsiye eder.
Eğer onlar ikiden çok kadın ise (ölünün) geride bıraktığının üçte ikisi onlarındır.
Kadın (veya kız) bir tek ise, bu durumda yarısı onundur.
(Ölenin) Bir çocuğu varsa, geriye bıraktığından anne ve babadan her biri için altıda bir,
Çocuğu olmayıp da anne ve baba ona mirasçı ise, bu durumda annesi için üçte bir vardır.
Onun kardeşleri varsa o zaman annesi için altıda bir'dir.
(Ancak bu hükümler, ölenin) Ettiği vasiyet veya (varsa) borcun düşülmesinden sonradır.
Babalarınız, oğullarınız, siz onların hangilerinin yarar bakımından size daha yakın olduğunu bilmezsiniz. (Bunlar) Allah'tan bir farzdır. Şüphesiz Allah, bilendir, hüküm ve hikmet sahibi olandır.

4/12- Eşlerinizin, eğer çocukları yoksa geride bıraktıklarının yarısı sizindir.
Şayet çocukları varsa, -onunla yapacakları vasiyetten ya da (ayıracakları) borçtan sonra- bu durumda bıraktıklarının dörtte biri sizindir.
Sizin çocuğunuz yoksa, geriye bıraktıklarınızdan dörtte biri onların (kadınlarınızın)dır.
Eğer sizin çocuğunuz varsa geriye bıraktıklarınızdan sekizde biri onların (kadınlarınızın)dır.
(Yine bu hükümler,) Edeceğiniz vasiyet veya (varsa) borcun düşülmesinden sonradır.
Mirası aranan erkek ya da kadın, çocuğu ve babası olmayan bir kimse olup erkek veya kız kardeşi bulunursa onlardan her biri için altıda bir vardır.
Eğer bundan fazla iseler, bu durumda -kendisiyle yapılan vasiyette ya da (varsa) borçtan sonra- üçte bir'de -zarara uğratılmaksızın onlara ortaktırlar.
(Bu size) Allah'tan bir vasiyettir, Allah, bilendir, (kullara) yumuşak olandır.

4/176- Senden fetva isterler. De ki:
"Allah, 'çocuksuz ve babasız olanın (kelle’nin)' mirasına ilişkin hükmü açıklar.
Ölen kişinin çocuğu yok da kız kardeşi varsa, geride bıraktıklarının yarısı kız kardeşinindir.
Ama (ölen) kız kardeşinin çocuğu yoksa, kendisi (erkek kardeşi) ona mirasçı olur.
Eğer kız kardeşi iki ise, geride bıraktıklarının üçte ikisi onlarındır.
Ama (mirasçılar) erkekler ve kız kardeşler ise, bu durumda erkek için dişinin iki payı vardır.
Allah, -şaşırıp sapmayasınız diye- açıklar. Allah, her şeyi bilendir
KURANA GÖRE MİRAS NASIL PAYLAŞTIRILIR?
1- Kocası ölüp de geride kalanlar için paylaştırma:” Çocuklarınız konusunda Allah, erkeğe iki dişinin hissesi kadar tavsiye eder.”
a)- ölen kocanın karısı iki ve ikiden çok ise, Vasiyet ve borcun düşülmesinden sonra, geriye bıraktığı malların 2/3 ünü alırlar.
“Eğer onlar ikiden çok kadın ise (ölünün) geride bıraktığının üçte ikisi onlarındır”

b)-Ölen kocanın, karısı bir tane ise, Vasiyet ve borçlarının düşülmesinden sonra, yarısını alırlar.
“Kadın (veya kız) bir tek ise, bu durumda yarısı onundur.”

c)-Ölen kocanın çocukları varsa, vasiyet ve borcun düşülmesinden sonra geriye bıraktıkları mirasın sekizde birini alırlar. Ve anne baba için de altıda bir vardır.
“Eğer sizin çocuğunuz varsa geriye bıraktıklarınızdan sekizde biri onların (kadınlarınızın)dır.”

d)-“Mirası aranan erkek ya da kadın, çocuğu ve babası olmayan bir kimse olup erkek veya kız kardeşi bulunursa onlardan her biri için altıda bir vardır.”
e)-“ Onun kardeşleri varsa o zaman annesi için altıda bir'dir.”
BUNLARIN HER BİRİNDEN BİR ÖRNEK YAPMAYA ÇALIŞALIM.
Soru 1- Koca öldü. Geriye bir karısı 3 tane kız çocuğunu ve bir de anne babasını bıraktı bu durumda vasiyet ve borçları ödendikten sonra geride 10.000.TL. parası kaldı bunu nasıl pey edersiniz?
Cevap-
Karısı=1/8= 1.250
Baba1/6-= 1.667
Ana1/6 = 1.667
Toplam = 4.584
Diğer kalan miktar 10.000–4584=5.416 üç kız olunca üç eşit parçaya bölünür 1805,34 her bir kız için düşen pay
Eğer 2iki erkek bir kız olmuş olsaydı bir erkek iki kız hissesi alacağından kalan miktar beşe bölünür. Beş kız hissesi ortaya çıkar.
Kız= 1.083.20 TL. Alır
Erkek=1083.20X2= 2.266.40
Erkek = 2.266.40
Toplam= 5.416.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Soru–2= Kadın öldü. Geriye koca , anne ve baba ve iki kız bir erkek evlat kaldı.
Cevap:
Koca ¼= 2.500
Anne1/6= 1.667
Baba1/6= 1.667
Toplam = 4.417
Kalan miktar çocukların= 4.166 çocuklara iki kız bir erkek olunca bu miktarı dörde böleceğiz 1.041 Kız +1.041+2.083 Tl erkek olanınToplam4.417
BABASIZ VE ÇOCUKSUZ OLANLARIN KURANDAKİ MİRAS HUKUKU

4/12- Eşlerinizin, eğer çocukları yoksa geride bıraktıklarının yarısı sizindir. Şayet çocukları varsa, -onunla yapacakları vasiyetten ya da (ayıracakları) borçtan sonra- bu durumda bıraktıklarının dörtte biri sizindir. Sizin çocuğunuz yoksa, geriye bıraktıklarınızdan dörtte biri onların (kadınlarınızın)dır. Eğer sizin çocuğunuz varsa geriye bıraktıklarınızdan sekizde biri onların (kadınlarınızın)dır. (Yine bu hükümler,) Edeceğiniz vasiyet veya (varsa) borcun düşülmesinden sonradır. Mirası aranan erkek ya da kadın, çocuğu ve babası olmayan bir kimse olup erkek veya kız kardeşi bulunursa onlardan her biri için altıda bir vardır. Eğer bundan fazla iseler, bu durumda -kendisiyle yapılan vasiyette ya da (varsa) borçtan sonra- üçte bir'de -zarara uğratılmaksızın onlara ortaktırlar. (Bu size) Allah'tan bir vasiyettir, Allah, bilendir, (kullara) yumuşak olandır.
4/11- Çocuklarınız konusunda Allah, erkeğe iki dişinin hissesi kadar tavsiye eder. Eğer onlar ikiden çok kadın ise (ölünün) geride bıraktığının üçte ikisi onlarındır. Kadın (veya kız) bir tek ise, bu durumda yarısı onundur. (Ölenin) Bir çocuğu varsa, geriye bıraktığından anne ve babadan her biri için altıda bir, çocuğu olmayıp da anne ve baba ona mirasçı ise, bu durumda annesi için üçte bir vardır. Onun kardeşleri varsa o zaman annesi için altıda bir'dir. (Ancak bu hükümler, ölenin) Ettiği vasiyet veya (varsa) borcun düşülmesinden sonradır. Babalarınız, oğullarınız, siz onların hangilerinin yarar bakımından size daha yakın olduğunu bilmezsiniz. (Bunlar) Allah'tan bir farzdır. Şüphesiz Allah, bilendir, hüküm ve hikmet sahibi olandır.

4/176- Senden fetva isterler. De ki: "Allah, 'çocuksuz ve babasız olanın (kelale’nin)' mirasına ilişkin hükmü açıklar. Ölen kişinin çocuğu yok da kız kardeşi varsa, geride bıraktıklarının yarısı kız kardeşinindir. Ama (ölen) kız kardeşinin çocuğu yoksa, kendisi (erkek kardeşi) ona mirasçı olur. Eğer kız kardeşi iki ise, geride bıraktıklarının üçte ikisi onlarındır. Ama (mirasçılar) erkekler ve kız kardeşler ise, bu durumda erkek için dişinin iki payı vardır. Allah, -şaşırıp sapmayasınız diye- açıklar. Allah, herşeyi bilendir.

Biraz netleştirdim
Mirası aranan erkek ya da kadın, çocuğu ve babası olmayan bir kimse olup erkek veya kız kardeşi bulunursa onlardan her biri için altıda bir vardır. Eğer bundan fazla iseler, bu durumda -kendisiyle yapılan vasiyette ya da (varsa) borçtan sonra- üçte bir'de -zarara uğratılmaksızın onlara ortaktırlar. (Bu size) Allah'tan bir vasiyettir, Allah, bilendir, (kullara) yumuşak olandır
Biraz daha netleştirelim
Ölen kişinin çocuğu yok da kız kardeşi varsa, geride bıraktıklarının yarısı kız kardeşinindir. Ama (ölen) kız kardeşinin çocuğu yoksa, kendisi (erkek kardeşi) ona mirasçı olur. Eğer kız kardeşi iki ise, geride bıraktıklarının üçte ikisi onlarındır. Ama (mirasçılar) erkekler ve kız kardeşler ise, bu durumda erkek için dişinin iki payı vardır. Allah, -şaşırıp sapmayasınız diye- açıklar. Allah, herşeyi bilendir.
Aradığımız çözmemiz gereken bu iki ayetin mukayase edilerek çözülmesi.
Mirası aranan erkek ya da kadın, çocuğu ve babası olmayan bir kimse olup erkek veya kız kardeşi bulunursa onlardan her biri için altıda bir vardır.
. Ama (mirasçılar) erkekler ve kız kardeşler ise, bu durumda erkek için dişinin iki payı vardır. Allah, -şaşırıp sapmayasınız diye- açıklar. Allah, herşeyi bilendir
Babasız ve çocuksun olanın mirası
Örnek; 10.000 TL. Borçlar vasiyet düşüldükten sonra kalan miktar
Ölenin bir tek erkek kardeşi bir tek de kız kardeşi olursa, her biri için altıda bir vardır.
Ölen kadın erkek mirasçı
Kız kardeş 1/6= 1667
Erkek kardeş=1/6=1667
Erkek= ½ =5.000
Toplam= = 8.334

Toplam Miktar= 3.333.34 İki Kardeşin Aldığı hisse
Ayette geçen babası ve çocuğu yoksa diyor. Mirasta Kimlerin pay aldığını daha önce Görmüştük. Burada Annesinin olmadığından söz etmiyor. O zaman gerde bıraktığı malların annesine kalması gerekir.
Annesi=10.000- 8334=Kalan miras.
Yine Anne Almış Olduğu miras hakkının 1/6 lık bölümünü koruyor.
¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬______________________ __________________________________________________ ____________________________________________
Babası Ve çocuğu olmayan Kişi ölürse Birkaç erkek ve ikiden çok kadınlar kardeşler ise 2/3 Kardeşlerindir
Ölen Kadın
Erkek mirasçı ½= 5.000.
Kardeşler Top.= 1/3= 3.333
Toplam = 8.333
Kalan miktar anneye 1.667
Kardeşlere düşen miktarda 2 kız 2 erkek olurs Toplam 6 Kız payı eder
3333 /6=her kız için 555.50 Her bir erkek için de 1111.tl olur

Erkek öldü geriye mirascı olarak 4 karısı +2 kız 2 erkek+anne ve baba mirasçı
Miktar 10.000
Kadınlar başka bu saydıklarımız mirasçılar olmadığı zaman mirasın üçte ikişsini alıyorlardı
Ayetler böyle çok kadın ve anne baba ve çocuk örneği vermemiş ama
Ama bir kadın olduğ zaman bir bölü ik alan miktar bir bölü sekize düşmüş Burada bir oran mantığı ve matematiği yapmak gerekiyor.
10.000 Tle Çocuklar ve baba anne olmadığında bir kadın 5.000 tl. alıyordu
Ama çocuklar ve anne baba olunca bu miktar bir bölü sekize düştü. O zaman
10.000 liranın 1/8 zi 1.250 Tl. Tuta
Yani beş binliranın bir bölü dördü kadar hisse alıyor.
O zaman Kdınları normalde aldıkları hisse 10.000=2/3=6667 Tl.
Bu oranı da bir bölü dört oranda kayba uğrarsa
Çocuğu babası anası olan ölenin kadınların toplamının aldığı Aldığı miktar 1/6 Olur o da 1.667= dört kadına düşen pay onu da dörde bölersek 416.67 Oran kadardır.
Kadınların tamamı 1/6=1667
Baba 1/6=1667
Ana 1/6=1667
Toplam =5.ooo
Geriye KALAN MİKTARİKİ KIZ HİSSEİ BİR ERKEK KADAR OLUNCA
5.000 Bölü altı 833,34 Her bir kızın aldıkları
1.667 de her bir erkeğin aldıkları miktardır
Kadın416.67
Kadın416.67
Kadın416.67
Kadın 416.67
Baba 1667.00
ANA 1667.00
Kız 833.34
Kız 833.34
Erkek1.667.00
Erkek 1667.00
T0p= 10.000