[EVVAB_İNSAN]

…Şafağı yarıp sabahı ortaya çıkaran/Fâlık O'dur! Geceyi dinlenme zamanı yaptı; Güneş'i ve Ay'ı hesap aracı. İşte budur ölçülendirmesi o AZİZ’İN, o ÂLİM’İN! En‘âm Suresi/96

Bu ayetlerde de hem evrenin yaratılışına dair kanunların hem de insanların yaratılış, yaşayış ve ölümüne ilişkin yasaların YÜCE ALLAH tarafından düzenlendiği takdir kelimesiyle ifade edilmiştir. HZ. KUR’AN’DA ki şu ayetlere bakınız:

…Göklerin ve yerin mülk ve saltanatı yalnız O'nundur. Çocuk edinmemiştir O. Mülk ve saltanatında ortak yoktur O'na. Her şeyi yaratmış ve her şeye bir ölçü ve oluş tarzı takdir etmiştir. Furkan Suresi/2

…O, yeryüzüne, denge ve dayanıklık sağlayan dağları üstünden yerleştirdi. Onda bereketlere vücut verdi. Ve onda, azıklarını dört günde takdir edip düzenledi. İsteyip duranlar için eşit miktarda olmak üzere... Fussılet Suresi/10

…Böylece onları, iki günde yedi gök halinde takdir edip her göğe kendi iş ve oluşunu vahyetti. Ve biz, arza en yakın göğü kandillerle ve bir korumayla donattık. İşler bunlar AZİZ ve ÂLİM olanın takdiridir. Fussılet Suresi/12

…Ölümü aranızda biz takdir ettik. Biz önüne geçilecekler değiliz. Vakıa Sures/60

HZ. KUR’AN’DA bütün nesne ve olayların belli bir düzen içinde gerçekleşmesi İLAHİ sıfatlarla irtibatlandırılır. Bunlar İLİM, İRADE ve KUDRET gibi zâtî; YARATMA, YAŞATMA, ÖLDÜRME, HİDAYETE ERDİRME, SAPTIRMA gibi fiilî sıfatlardır. Kaderle yakından ilgili olanların başında İLİM SIFATI GELİR. YÜCE ALLAH GAYBI BİLİR, İLMİ HER ŞEYİ KUŞATMIŞTIR, GÖKLERDE VE YERDE OLANLARA, GİZLİ AÇIK HER ŞEYE VAKIFTIR; İNSANLARIN AÇIKLADIKLARINDAN VE KALPLERİNDE SAKLADIKLARINDAN HABERDARDIR. HZ. KUR’AN’DA ki şu ayetlere bakınız:

…Bilmezler mi ki, ALLAH onların sakladıklarını da açıklarını da çok iyi bilmektedir. Bakara Suresi/77

…Bilmediler mi ki, ALLAH onların sırrını da fısıldanmalarını da bilir; ALLAH gaybleri çok iyi bilendir. Tevbe Suresi/78

…ALLAH, sizin gizlediğinizi de açığa vurduğunuzu da bilir.

…Hiç kuşkusuz ALLAH, onların sakladıklarını da açığa vurduklarını da biliyor. Hiç kuşkusuz O, büyüklük taslayanları sevmiyor. Nahl Suresi/19, 23

…De ki: "Siz ALLAH’A dininizi mi öğretiyorsunuz? Oysaki ALLAH, gökte ne var, yerde ne var hepsini bilir. ALLAH her şeyi çok iyi bilmektedir."

…Şu bir gerçek ki, ALLAH göklerin ve yerin gaybını bilir. ALLAH, yaptıklarınızı iyice görmektedir. Hucurat Suresi/16, 18

…ALLAH O'dur ki, yedi göğü ve yerden de onların benzerini yaratmıştır. Emir/iş ve oluş onlar arasında sürekli iner ki, ALLAH’IN her şeye kadir olduğunu ve ALLAH’IN bilgi bakımından her şeyi kuşattığını bilesiniz. Talâk Suresi/12

HZ. KUR’AN’DA, ahiret hayatında cennet ve cehennem ehlinin talep ve temennileriyle yapacakları konuşmaların YÜCE ALLAH’IN sebkat etmiş İLMİ çerçevesine girdiğini ifade eden birçok ayet mevcuttur. HZ. KUR’AN’DA ki şu ayetlere bakınız:

…Cennet halkı ateş halkına şöyle seslenir: "Biz, RABBİMİZİN bize vaat ettiğini gerçek bulduk. Peki, siz, RABBİNİZİN size vaat ettiğini gerçek buldunuz mu?" Onlar, "EVET" derler. Aralarında bir duyurucu şunu ilan eder: "ALLAH’IN laneti zalimlerin üzerine olsun!"

…Onlar kendi dinlerini eğlence ve oyun haline getirdiler, iğreti hayat onları aldattı. Onlar bugüne kavuşacaklarını unutmuşlardı. Ayetlerimize karşı direniyorlardı. Bugün de biz onları unutuyoruz. A‘râf Suresi/44–51