[Hasan Akçay]

Havası boşaltılan komutan

Yazan: Güneri Civaoğlu
MiLLiYET, 24 Mayıs 2003

İsmet İnönü'nün şu sözü siyasetçiler için asker dersidir: "Her gece her mahfelde, her orduevi lokantasında bir kaç genç subay Türkiye'yi kurtarır. Bazıları ihtilal de konuşur."

İsmet Paşa asker ocağından gelmiştir. Karargahın, kışlanın nabzını iyi bilirdi. Mahfellerdeki, orduevi lokantalarındaki bu söyleşilerin ilacının sağduyulu komutanlar olduğunun elbette bilinciydeydi. Bu deneyim birikimini sonraki kuşak komutanlarına da yansıtmıştı. İsmet İnönü’nün asker üzerindeki ağırlığında bu özelliği etkiliydi.

Örnegin onun başbakan olduğu 1960'lı yıllarda nerdeyse sabah erken kalkan, ihtilal yapacaktı.

Kara Harb Okulu Komutanı Albay Talat Aydemir'in ihtilal hazırlığı sır değildi. Ankara Oduevinin karşısındaki bahçede Albay Aydemir adına biz genç gazetecilere çay pasta sunulur, "Yakında bu servisi altın yaldızlı tabak ve fincanlarda yapacağız" denirdi. Yani Çankaya Köşkü’nün servis tabaklarında.

O günlerden birinde Paşa ansızın Harb Okulu'na gitme kararı almıştı. Çevresine, "İhtilal yapacak şu komutanı bir de ben yerinde göreyim" demiş.

Başbakan okula geldiğinde protokol gereği başta okul komutanı Aydemir olmak üzere Harb Okulu Komutanlığına bağlı tüm subaylar tek sıra olurlar. Çakı gibi dimdik, selam duruşundadırlar.

İsmet Paşa bu "tekmil" duruşundakilere asker ocağı ritueline uygun olarak "Merhaba arkadaşlar!" diye seslenir. Ardından tek tek tokalaşmaya başlar. Fakat Aydemir'in eline uzanmadan önce birden sol eliyle onun yanağını okşar. "Nasılsın bakayım?" Sanki çocukla konuşur gibi.

İsmet Paşa'nın damadı usta gazeteci Metin Toker, "İşte o anda ihtilal girişimi çöktü" diye yazmıştı. İsmet Paşa genç subayların önünde Aydemir'in havasını boşaltıvermişti.

...Aydemir, genç subayların gözünde sadece yanağı okşanan ve "Nasılsın bakayım?" diye nerdeyse çocuk muamelesi gören biriydi artık. Büyüsünü yitirmişti. Asıl büyüyen ise, ihtilalin karargahına kılı kıpırdamadan tek başına giden, İstiklal Savaşı Komutanı İsmet İnönü idi. Zaten Aydemir'in sonu hüsran oldu.
.