[Hasan Akçay]

Haklisiniz; hepimiz yanilabiliriz. Verdiginiz nazik karsilik için tesekkür ederim.

Bu arada "ma'dûdât"la ilgili su söylediginizi de düzeltmek zorundayim, özür dilerim: "eyyamen medudat"... ki bu ifadenin de bir veya iki elin parmakları sayısı kadar olduğu ifadesi ise...

Yanlis: bir veya iki elin parmaklari
Dogru: el parmaklari.

Insan bir veya iki ele degil iki ele sahiptir. Yani?

En iyisi,
bu konudaki iletimi
alintilayayim:

Ma'dûdât el parmaklariyla sayilabilen demek.
Kaynak: Dr Ayman. Onun da kaynagi Arapçanin kadim sözlükleri, örnegin El-Vâsit:

Arapçanin kadim sözlükleri,
örnegin El-Vâsit,
"ma'dûtât"i el parmaklariyla sayilabilen diye tarif ederler: مَعْدُودٌ عَلَى رُؤُوسِ الأَصَابِعِ.

Her ne kadar parmaklarla 1 000'e kadar bile sayilabilirse de akla ilk gelen sayi o degildir.

Eger El-Vâsit
el ve ayak parmaklari deseydi akla gelen sayi 20 olurdu;
üc insanin el parmaklari deseydi 30 olurdu.

Eger insanlar bir ön yargiya saplanip kalmadilarsa
"el parmaklari ile sayilabilen"den cikaracaklari anlam
10'dur.

*

"Savm"in 10 gün oldugu Bakara 196'da açik ve net olarak belirtiliyor. 3'ü hacda 7'si hacdan dönünce, toplam 10 gün.

Bi de su önemli.
Bu 10 sayisini
Kur'ân çokça kullaniyor.

Örnegin:

Kocası ölen hanim dört ay 10 gün bekler (2:234).
Musa’ya vaat ettigimiz otuz geceye 10 gün ekledik (7:142).
Andolsun o 10 geceye (89:2).

Bu "10 gün"ün ya da "10 gece"nin yaygin bir zaman ölçüsü oldugu belli. Çünkü o dönemde vakti bildiren radyolar yok, televizyon yok, gazeteler yok, duvar takvimleri yok. Oysa gökteki ay herkesin gözlerinin önünde.

Vakti gökteki aydan ögrenmek son derece kolay.

Ay dolunaydan itibaren küçüle küçüle güney yarikürede D seklini alir (kuzey yarikürede ters D). Ve bu D ertesi aksam karnini içeri çekmistir, hilal olarak görünür. 10 gün. Yani dolunaydan bu ilk hilale geçis 10 gün alir.

O ----- 10 gün ----- D -- 4 gün -- )

Ve o an
basini kaldirip gök yüzüne bakan herkes bilir ki
el parmaklariyla sayilabilen günler (eyyâmen ma'dûdât)
sona ermistir.


*

Lisanul Arap Arapçanin kadim sözlüklerinden biri. Orda belirtiliyor ki sehr, "gökteki ayin göze çarpan VE nerdeyse TAM DOLU evresidir". Kisacasi sehr (شهر) = dolunay.

(شهر (لسان العرب:
والشَّهْرُ القَمَر، سمي بذلك لشُهرته وظُهوره، وقيل: إِذا ظهر وقارَب الكمال.