[EVVAB_İNSAN]

…Adn cennetlerine girerler onlar, orada altından bilezikler ve inci takınırlar. Orada giysileri ise ipektir.

…Şöyle derler: "Hamt olsun, üzüntüyü bizden gideren ALLAH’A! RABBİMİZ MUTLAK GAFUR, MUTLAK ŞEKÜR’DUR.

…Lütfuyla bizi durulacak yurda kondurdu. Orada bize hiçbir yorgunluk dokunmaz. Orada bize hiçbir usanç da dokunmaz.

…İnkâr edenlere de cehennem ateşi var. Ne haklarında hüküm verilir ki ölsünler ne de azapları hafifletilir. İşte böyle cezalandırırız tüm nankörleri biz.

…Feryat edip dururlar orada: "RABBİMİZ, çıkar bizi de önceden yaptığımızdan başka şey yapalım. BARIŞA ve HAYRA yönelik iyi bir iş yapalım." Sizi biz, öğüt alanın öğüt alacağı bir süre ömürlendirmedik mi? Uyarıcı da geldi size. Hadi, tadın bakalım azabı! Zalimler için hiçbir yardımcı yok artık. Fâtır Suresi/33,37

…Şöyle dediler: "Şer temsilcilerinden saydığımız adamları, acaba neden görmüyoruz?" …"Onları alaya alırdık; yoksa gözler onlardan kaydı mı?" …İşte bu, kesin gerçektir. Ateş halkının çekişmesi gerçekleşecektir. Sâd Suresi/62–64

Yine KADERİN İLAHİ İLİMLE olan münasebeti konusunda göz önünde bulundurulması gereken ayetlerin bir grubu YÜCE ALLAH’IN her şeyi önceden kayda (KİTAB-I MÜBİN) geçirdiğini beyan etmektedir. HZ. KUR’AN’DA ki şu ayetle bakınız:

…Yerde hiçbir debelenen yoktur ki, rızkı ALLAH’IN üzerinde olmasın. O, onun karar kıldığı noktayı da bilir, emanet edildiği yeri de. Her şey, apaçık bir Kitap'tadır. Hûd Suresi/6

…Küfre sapanlar şöyle dediler: "Kıyamet saati bize gelmez!" De ki: "Hayır, öyle değil! Gaybı bilen RABBİME yemin olsun ki, o size mutlaka ve mutlaka gelecektir! Göklerde ve yerde zerre miktarı bir şey bile RABBİNİZDEN gizli kalmaz. Zerreden daha küçük veya daha büyük hiçbir istisna olmamak üzere, her şey apaçık bir Kitap'ta belirlenmiştir; Sebe’ Suresi/3

…Yeryüzünde ve kendi benliklerinizde meydana gelen hiçbir musibet yoktur ki, biz onu yaratmadan önce bir Kitap'ta belirlenmiş olmasın. Bu, ALLAH için çok kolaydır. Hadîd Suresi/22

Müfessirlerin bir kısmına göre bu tür âyetlerde geçen ‘’KİTAB’’TAN maksat İLM-İ İLAHİ veya LEVH-İ MAHFUZDUR; bazıları da bu konuda kesin bir şey söylememenin daha isabetli olacağını belirtmişlerdir (a.g.e., VII, 471-477).

HZ. KUR’AN’DA yer alan bir kısım ayetlerde her toplum için bir vade belirlendiği, bunun öne alınması veya geciktirilmesinin mümkün olmadığı ifade edilir. HZ. KUR’AN’DA ki şu ayetlere bakınız:

…Her ümmet için belirlenmiş bir süre vardır. Süreleri dolunca ne bir saat geri kalırlar ne de öne geçerler. A‘râf Suresi/34

…De ki: "Ben kendime bile ALLAH’IN istediği dışında bir zarar verme yahut yarar sağlama gücünde değilim. Her ümmetin bir eceli var. Ecelleri geldiğinde bir saat geri de kalamazlar, ileri de gidemezler." Yunus Suresi/49

…Hiçbir ümmet kendisi için belirlenen sürenin ne önüne geçebilir ne de o süreyi geriletebilir. Hicr Suresi/5

Kader konusuyla bağlantılı görülen İLAHİ SIFATLARDAN İRADE HAKKINDA HZ. KUR’AN’DA yapılan açıklamalara göre YÜCE ALLAH dilediğini yapar ve dilediği şekilde yaratır. O dileyenin iman, dileyenin inkâr edebileceğini bildirmiş, iman edeceklere hidayet vermeyi, inkâr edenlerin de sapıklıklarını sürdürmesini murat etmiştir. Eğer isteseydi herkes iman ederdi, ancak insanların kendi irade ve tercihleri olmadan iman etmelerini dilememiş, onları serbest bırakmıştır.