91.Mümtehine Suresi

[Hasan Akçay]

Hac 36:

Vel budne
cealnâhâ lekum min şeâir allâh.
Lekum fîhâ hayr.

Fezkurûsmallâhi aleyhâ savâff,
fe izâ vecebet cunûbuhâ
fe kulû minhâ
ve at’ımûl kânia vel mu’terra,

Kezâlike sahharnâhâ lekum leallekum teşkurûn.


Deve ve sigir cinsi o hayvanlari
size Allah'in isaretleri kildik.
Onlarda sizin için hayir var.

Dizildiklerinde üzerlerine Allah'in adini anin
ve yanlarinin üstüne düstüklerinde
onlardan yiyin
ve isteyemeyenlere, isteyenlere yedirin.

Onlari size böyle boyun egdirdik ki degerbilir olasiniz.


Görüldügü gibi
2:158'deki SAFÂ da "deve ve sigir cinsi hayvanlar"dir,
22:36'daki budne de.

Arti,
SAFÂ ve Merve de Allah'in isaretleri olup sizin Allah'i anmanizi saglarlar (2:158),
etini muhtaçlara yedirmek üzere kestiginiz hayvanlar da (22:36).

HAC denen "şölen"li bir panayirdan söz edildigi açik ve net.

"HICEC"e yani "panayirlar"a alis veris yapmaya gelenler
büyük baslar tepesine ve üzerinde et pisirilen kayaya ugruyorlar ki
o iki yerde dagitilan et ve süt ile açliklarini gidersinler
çünkü evlerinden uzaktalar, yiyecekleri içecekleri yok.

*

O iki yerde et ve süt dagitmak bir müsrik etkinligidir
yani yazili bir din hükmü gibi belirli bir YASA olmayip
insanlarin kendiliginden uyup gelenek niteligi kazandirdigi bir etkinliktir, kisacasi Mümtehine 12'de sözü edilen örf:

Ey emîr, inanan kadinlar sana gelip
örfte isyan etmeyeceklerini bildirdiklerinde...
yubâyi'neke alâ en...lâ ya'sîneke fî ma'rûf...

Bu kadar açik ve net.

Müminler yöneticiye
yönetici örfe uygun davrandiginda isyan etmeyecekler,
ÖRFE AYKIRI davrandiginda isyan edecekler.
Allah'in Mümtehine 12'deki hükmü bu.

Örnegin
yöneticinin eyaletler olusturup vatanimizi parçalamasi bizim örfümüze aykiridir,
buna yeltenen yöneticiye HAYIR deyip isyan etmemiz gerekir.

*

SAFÂ ve MERVE "örf"ü,
tipki hacilara su dagitmak ve Mescid-i Harâm'i ayakta tutmak gibi (9:19),
ilkin müsriklere aitti.

Ama 2:158'de "lâ cünah-günah degildir" denerek o iki yere ugramak müminlere helal kilindi.

Elbet zorunlu degildir.
Isteyen ugrayip yer içer oralarda,
istemeyen ugramaz.