86.Mutaffifin Suresi

[ÖmerFurkan]

MUTAFFİFİN [HİLEBAZLAR] SURESİ'NE GİRİŞ

Mutaffifin suresi Mekke’de 86. sırada inmiş olup adını birinci ayetteki “ المطفّفين el Mütaffifin” sözcüğünden almıştır. Mutaffifin suresi Mekke’de inen son suredir. Aşağıda görüleceği üzere, nakillerde surenin Medine’de Medinelilere tebliğ edildiği aktarılarak surenin Medeni olduğu var sayılmıştır. (Neseî, İbn Mace, İbn Merdûye, İbn Cerir, Beyhâkî).
Mutaffifin suresinin inişi ile ilgili klasik kaynaklarda şu bilgiler yer almaktadır:

Nesai'nin rivayetine göre, İbn Abhas söyle demiştir: Peygamber (sav) Medine'ye geldiğinde (Medineliler) ölçü ve tartı itibariyle insanların en kö*tüleri idiler. Yüce Allah: "Ölçü ve tartıları eksik yapanların vay haline!" buy*ruğunu indirdi. Onlar da bundan sonra ölçülerini güzel [doğru] yapmaya başladı. (Kurtubi; el Camiu li Ahkami’l Kur’an)
İbn Abbas'tan şöyle dediği rivayet edilmiştir: Bu (sure), Medine'ye gelip konakladığı vakit Rasûlullah (sav)'a nazil olmuş ilk sûredir. Bu özellik onlarda [Medinelilerde] var*dı. Onlar bir şey satın aldıkları vakit, daha fazla bir ölçekle alırlardı. Fakat sattıklarında, ölçü ve tartıyı eksik yaparlardı. Bu sûre nazil olunca, bu işten vazgeçtiler. O bakımdan onlar bugüne kadar insanlar arasında en eksiksiz ölçü yapanlardır. (Kurtubi; el Camiu li Ahkami’l Kur’an)
Bir kesim de şöyle demiştir: Buyruk, Ebu Cuheyne diye bilinen adı Amr olan bir kişi hakkında inmiştir. Bu adamın iki tane sâ'ı [kilesi] vardı. Birisi ile satın alıyor, diğeri ile diğerlerine veriyor [satıyor]du. Bu açıklamayı da Ebu Hureyre (r.a) yapmıştır (Kurtubi; el Camiu li Ahkami’l Kur’an)
İkrime'nin rivayetine göre, İbn Abbas (r.a) şöyle demiştir: "Hz. Peygamber (s.a.s) Medine'ye geldiğinde, Medinelilerin ölçü-tartıda en fazla noksan verenler olduğunu gördü. Bunun üzerine Hak Teâlâ bu ayeti indirdi. Onlar, artık bundan sonra dosdoğru ölçüp tartmaya başladılar." Yine Medinelilerin noksan ölçüp tartan tüccarlar olduğu, alış-verişlerinin, münabeze, mülamese, muhatara şeklinde olduğu için bu ayetin nazil olduğunu; derken Hz. Peygamber (s.a.s)'in çıkıp bu (ayeti) onlara okuduğunu ve "Beş şeye mukabil, beş şey vardır" dediğini; bunun üzerine, "Beş şeye mukabil beş şey ne demektir?" denilince de "Bir toplum ahdini bozarsa, Allah da onlara düşmanlarını musallat eder; Allah'ın indirdiği şeylerden başkasıyla hükmederse, o kavimde fakirlik yayılır; fuhuş yaygınlaştığı zaman ölüm yaygınlaşır; ölçü ve tartıda noksanlaştırdıklarında bitkiler bitmez ve onlar kıtlıkla başbaşa bırakılırlar; zekâtlarını vermezlerse yağmurları kesilir" buyurmuştur. (Razi; el Mefatihu’l Gayb)
Hâlbuki Resulullah’ın Medine'ye geldikten sonra bu sureyi Medinelilere tebliğ etmiş olması, onların da bu tebliğden sonra dürüst davranmaya başlaması, surenin Medine’de indiği anlamına gelmez. Çünkü o dönemde Mekke’de de tekelleşmiş, her türlü ticarette kontrolü eline almış, ellerinde büyük servetler bulunan, Yemen’e ve Şam’a kış ve yaz ticaret kervanları yollayan ve büyük kazanç elde eden, yakın çevredeki pazar ve panayırları kontrol altında tutan birçok hilebaz tüccar bulunuyordu.
Surenin temel konusu ahiret olup dünyadaki her türlü kötülüğün -Maun suresinde de dile getirildiği gibi- ahirete inanmamaktan kaynaklandığı vurgulanmakta ve ahirete inanmanın ne kadar elzem olduğuna işaret edilmektedir. Zira bir toplum en küçüğünden en büyüğüne kadar ahiret gününde hesaba çekileceğine inanmıyorsa, o toplumdan kötülüğün giderilmesi ve insanların dürüst olması beklenemez.
Surede ayrıca Kur’an’da sıkça kullanılan karşıtlık metodu çerçevesinde iyiler ve kötülerin durumuna ve akıbetlerine dair bilgiler verilmektedir.

https://youtu.be/zVHPebnG34Y Hakkı Yılmaz Kuran ve İslam 415. Bölüm Mutaffifin Suresi 1. Bölüm.

MEAL:
RAHMAN RAHÎM ALLAH ADINA
1- 3- Yazıklar olsun, insanlardan kendilerine bir şey aldıkları zaman tam ölçen, kendileri ölçtükleri veya tarttıkları zaman eksik ölçen “mutaffiflere [hilebazlara]”!
4- 6 – Onlar, büyük bir gün; insanların âlemlerin Rabbi için ayakta dikilecekleri gün için tekrar diriltileceklerini bilmiyorlar mı?
7 – 13- Hayır… Hayır… Şüphesiz, “füccar”ın kaydı, kesinlikle Siccin’dedir. --Ve “Siccin”in ne olduğunu sana kim bildirdi?- O, rakamlanmış/yazılmış bir kayıttır! O gün, yalanlayanların; Karşılık Günü’nü yalanlayanların vay haline! -Ve onu [Karşılık Günü’nü], kendisine ayetlerimiz okunduğu zaman, “eskilerin masalları” demiş olan tüm sınırları aşan günahkârlardan başkası yalanlamaz.-
14- Hayır… Hayır… Onların kazandıkları, kalpleri üzerine pas olmuştur.
15 – Hayır… Hayır… Şüphesiz onlar, o gün Rablerinden kesinlikle perdelenmişlerdir.
16 - Sonra onlar, hiç şüphesiz cehenneme girecekler.
17 - Sonra da: “İşte bu, kendisini yalanlayıp durduğunuz şeydir” denilir.
18- 21- Hayır... Hayır... “Ebrar”ın kaydı, kesinlikle Illiyyin’dedir. -Illiyyin’in ne olduğunu sana ne bildirdi?- Yaklaştırılmışların tanık olduğu rakamlanmış/yazılmış bir kayıttır!
22- 28- Şüphesiz ki “Ebrar”, elbette, Naim’in içindedirler, tahtlar üzerinde beklenti içindedirler. Yüzlerinde nimetin aydınlığını görürsün. Onlar, mühürlü saf bir içkiden sulanırlar. Ki onun mühürü/neticesi misktir. Karışımı Tesnim'dendir. Yaklaştırılmışların içecekleri bir pınardandır. -Artık yarışanlar, işte bunda yarışmalıdırlar.-
29 – Şüphesiz suç işleyen o kimseler, inanan kimselerden bir kısmına gülüyorlardı.
30 - Onlara uğradıkları zaman da birbirlerine kaş-göz işareti yapıyorlardı.
31 – Kendi yakınlarına döndükleri zaman da zevklenenler olarak dönüyorlardı.
32 – Ve onları [müminleri] gördükleri zaman; “Şüphesiz işte bunlar, kesinlikle sapıklardır” diyorlardı.
33 - Hâlbuki onlar [müminler], bunların [suç işleyenlerin] üzerine bekçi olarak gönderilmemişlerdi.
34 -36 - İşte bugün de inanmış kimseler, koltuklar üzerinde “Bu kâfirler işleyegeldiklerinin cezasını buldular mı?” diye bakarak kâfirlere gülecek.