hanifler.com Kuran odaklı dindarlık  

Go Back   hanifler.com Kuran odaklı dindarlık > EĞİTİM - ÖĞRETİM > Aile içi Eğitim / Çocuk Gelişimi

Cevapla
 
Seçenekler Stil
Alt 21. September 2008, 12:42 AM   #1
dost1
Site Yöneticisi
 
dost1 - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
 
Üyelik tarihi: Sep 2008
Mesajlar: 3.015
Tesekkür: 3.567
1.083 Mesajina 2.384 Tesekkür Aldi
Tecrübe Puanı: 100000
dost1 is on a distinguished road
Standart Çocuklarda Saldırganlık

Selamun Aleykum! Değerli Kardeşlerim!

Çocuğu olan kardeşlerimize yararlı olacağını düşündüğüm bir çalışmayı sizlerle paylaşmak istiyorum.


Çocukluk Saldırganlığı:

Neden Kaynaklanır? Nasıl Yönetilebilir?

Çocuklar doğuştan saldırgan değildir. Sonradan öğrenirler. Ancak Ebeveynler saldırganlığın nasıl üstesinden gelinebileceğ ini öğrenebilirler.

Neden Kaynaklanır?

Tüm insanlarda bir saldırma içgüdüsü mü vardır? Saldırganlık hayal kırıklığının mı bir sonucudur? Son dönemde yapılan birçok araştırma saldırgan davranışların bireyin kökeninden gelen bir davranış olmadığını , fakat kültürel ve sosyal durumlarla alakalı bir husus olduğunu göstermiştir.

Hangi Faktörler Saldırganlığa Açar?

Çocuk

Çocuğun huyu/ yapısı (mizacı) ve öğrenmiş oldukları ele alış becerileri saldırganlıkları nın yönetilmesi hususunda çok kritik bir husustur. "Erkek çocuklar sinirlerini dışa vurular" veya "Kız çocukları vahşidir/yabanidir" gibi genel söylemler mizaca yönelik sözlerdir.

Yaratılış veya mizaç, genler tarafından kontrol edildiği düşünülen kişiliğin bir parçasıdır. Temelde 3 tip mizaç yapısı vardır.

1. Kolay ve Esnek (Yönlendirilebilir/ş ekillendirilebil ir) (%60 çocuk)
2. Korkulu ve Hassas Çocuklar (%25)
3. Enerjik ve Zor Çocuklar (%15)

Aile
Ailenin stres seviyesi ve ailedeki pozitif / negatif iletişim çocukların saldırganlığı öğrenmelerine etki yapar. Çocuk çevresindeki yetişkinlerin davranışlarını model/ örnek alır, inceler ve diğer insanların sinirlilik veya hayal kırıklıklarını nasıl ele aldıklarını inceler ve taklit eder.

Toplum
Çocuğun haklarını anlayan ve destekleyen topluluklar, çocuğa ve tüm gelişim evrelerine destek olurlar. Destekleyici yetişkinlerin ve sağlıklı yaratıcılık aktivitelerinin bulunduğu ortamlar, çocukların, saldırganlığı artırıcı durumlar da dahil olmak üzere birçok durumu ele almayı öğrenmesi hususunda, çocuğa katkı sağlar ve koruyucudur.

Çevre
Bazı araştırmalar ev ortamı, okul ortamı ve komşulukların saldırganlığı artırıcı etkiler oluşturduğunu göstermiştir. Örneğin, aşırı sıcak veya kalabalık bir ortam saldırganlığı artırır.

Kültür
Çocuklar televizyonda veya toplumda ne tür örneklem veya modellere maruz kalıyor? İnsanlar problemlerini fiziksel saldırı kullanarak çözmeye çalıştığında, çocuklar yanlış bir şekilde bu davranışları uygun ve doğru davranışlarmış gibi algılar ve model olarak benimserler.

Çocuklar Neden Saldırgandır?

Bazen Çocuklar, kendi davranışlarını yönetmek için gerekli olan oto-kontrol/ kendini kontrol yeteneğinden veya sosyal becerilerden yoksun olurlar. Bunlar çocuğa öğretilmelidir.

Saldırganlığın nedenleri;

1.Çocuk, saldırgan duygularını ifade etmek için sözel kelimeler bulumadığı zaman veya bu konuda saldırgan duygularını sözlü olarak ifade etme konusunda cesaretlendirilmediğ inde, hayal kırıklığına uğrarlar.

2.Kimi zaman ise başkalarına veya kendisine karşı olan artan siniri ile baş edemez.

Her iki durumda da çocuğun, kendini başkalarına ifade edebilmesi için kabul edilebilir bazı yolları öğrenmeye veya bu durumlarla başa çıkabilecek beceriler kazanmaya ihtiyacı vardır.

Farklı Yaşlardaki Çocukların Saldırganlğı Nasıl Şekil Alır?

Bebekler
Bebeklerin saldırganlık işareti algılanan ağlama ve ısırma en çok şikayet edilen hususlardır.

Saldırganlık Olarak Isırma
Isırma genellikle küçük çocuklarda diş çıkarma esnasında ve sevgi göstermek amacıyla ortaya çıkmaktadır. Diş çıkarma esnasında, bebeklerin sıkı ve dayanıklı cisimleri ısırmak için kulladığından emin olunuz. Saglam yutulmayacak bir oyuncak, plastik halkalar, temiz havlular gibi.

Bebekler, sıklıkla sevgi / muhabbet göstermek ve öpmek isterler. Ancak sevgi gösterme ve öpme hakkında çok az şey bildiklerinden, sevgi gösterme ve öpme amaçlı ısırırlar.

Bebekler ısırdıklarında, Bebeğe bakın ve sebatlı ve net bir biçimde " Isırmak yok ! Isırmak acıtır" diyin. Bu, sizin hoşnutsuzluğunuzu gösterir. Isırmayı önlemek amacıyla, bebeği kendinizden biraz uzaklaştırak çevirin ve "Efe, Isırmaya son vermen konusunda baaaak sana yardımcı oluyorum. "
SAKIN sizde bebeği ısırmayın.

Bebeklerde empati duygusu gelişmemiştir ve sizin nasıl hissetiğinizi anlamazlar. Eğer canınız acıdığı için sesinizi yükseltirseniz veya bağırırsanız, bebekler yüksek sesten veya sizin sinirli durumuzdan korktukların ağlamaya başlayacaklardır. Sizin ne hissettiğinizi ve ve canınızın acıdığını anlayamayacaklardır. Ayrıca bebekler üzgünlük/üzüntü duygusunu da bilmezler.

Ağlama, bebekler için bir iletişim kurma veya konuşma şeklidir. Mutlu olduklarını kumru sesi gibi mırıldanmalarla ve henüz sözlü anlamı olmayan seslerle/konuş malar belirtirken birşeye ihtiyaçları olduğunu ağlayarak belirtirler. Ağlama durumunda ihtiyaçları olan şeyi bulmalı ve tespit etmeliyiz. Kimi zaman ıslak bez, açlık veya şefkat dolu dokunuşlara veya sevilmeye ihtiyaç duyarlar.

Yürüme Çağındaki Çocuklar

Yürüme çağındaki çocuklarda saldırgan davranışlar, çoğu zaman oyuncaklarla ilgili olur. Yetişkinler için bu kavga/savaş veya mücadeleye benzer. Fakat, çocuk için diğer insanlarla geçinebilmeyi veya iletişim kurmayı öğrenme aşamasıdır. Çocuk henüz "Hadi birlikte oynayalım" demeyi bilmiyordur.

Çocuktan çok fazla mola vermesinin veya oturup düşünmesinin/ara vermesinin talep edilmesi, daha sonraki seferlerde daha fazla saldırgan davranış göstermelerine neden olur. Nitekim ki, ceza vererek veya zor kullanarak çocuğu kontrol etmek, sadece çocuğun daha farklı karşı çıkma yöntemlerini düşünmesine yol açacaktır.

"Saldırganlık oluşturan aktivite veya faaliyette yorulmuş olduğu ve bu nedenle dinlenmeye ihtiyacı olduğunu söylemek" bu konuda ebeveynlere yardımcı olabilecek bir husustur.


Okul Öncesi Yaşlardaki Çocuklar

Çocuklarına sevgi ve şefkat dolu yönlendirme yapan ve ilgi gösteren ebeveyler, 2-5 yaşları arasındaki çocuklarının iletişimde sözlü kelimeler kullandıkça fiziksel saldırganlıkları nın azalmaya başladığını görecektir.
Normal gelişim gösteren çocukların neleri yapabileceğinin ve bu çocuklardan neler beklenmesinin bilinmesi önemli bir konudur.

Aşağıdaki birtakım hususlar ebeveynlerin normal gelişim gösteren çocuklarını anlamaları konusunda ipuçları verir.

• Okul öncesi yaştaki çocuklar bencil ve ben merkezli olurlar. Diğer insanların bakış açısını anlamaları için gerekli olan tüm beyinsel bağlantılar henüz gelişmemiştir.
• Küçük çocuklar için ya hep yada hiç vardır . Bir insanın hep iyi olmayacağını veya hep kötü olmayacağını anlayamazlar. (ya hep iyidir ya da hep kötüdür)
• Gelecek hakkında düşünmek ve planlar yapmak konusunda zor bir dönemdelerdir . Ne yapılacağı veya nasıl hareket edileceği/davranı lacağı hakkında resimlerden oluşturulmuş listelere ve yol göstericilere ihtiyaç duyarlar .
• Küçük çocuklar fantazi(hayal) ile gerçekliği ayırt edemezler ve televizyondaki neyin gerçek olduğu hakkında kafaları karışıktır.
• Zor mizaçlı/yaratılış lı çocuklar, sosyal durumlarda diğer çocukların ortaya koyduğu küçük ipuçlarını algılama ve okuma konusunda da zorluklar yaşarlar. 5 yaşındaki bir çocuk legolarından ev yapan başka bir çocuğa katılmak isteyebilir. Legolarla oynayan saldırgan çocuk, diğer çocuğun oyuna katılmak için yapmış olduğu girişimi yanlış okuyup/değerlendirip , bunu düşmanca bir girişim olarak algılar. Davetsiz çocuğa vurarak, kendi bölgesini korumak isteyebilir. Öğretmeni başkalarının niyetlerinin kötü olmadığını söylese bile, saldırgan çocuk durumun gerçekten öyle olup olmadığı konusunu anlamakta zorluk yaşayabilir.

Okul Çağındaki Çocuklar

• 1-3 ncu sınıflar arasında okuyan çocukların çoğu dürtüselliklerinin kontrolünü kaybederek diğerlerine saldırganca hücum ederler. Saldırgan çocuk kardeşine saldırabilir. Fafat okuldaki veya oyun alanındaki, parktaki başka bir çocuğa nadiren saldırabilir. Kapıyı çarmak ve ayaklarıyla yere vurup tepinmek evde olabilir fakat 3.sınıftaki çocukların çoğu kendilerini okulda kontrol edebilirler.
• Bazı çocuklar 4-9. sınıflar arasında saldırgan davranış göstermeye devam ederler. Erkek çocuklar salgırgan tavırlarını doğrudan yüzleşerek veya fiziksel olarak saldırarak ortaya koyarken; aynı yaş dilimindeki kız çocukları fiziksel saldırganlığa nadiren başvururlar. Kız çocukları sakınarak/kaçarak, uzak durarak, hakaret veya kötülemeler yaparak saldırganlıkları nı ortaya koyarlar
• Araştırmacılar, 4.sınıfta salgınganca davranışlar sergileyen çocukların sonraki dönemlerde de saldırganlık göstermeye meyilli olduklarını tespit etmiştir. Ancak, daha büyük çocuklarda oto-kontrol sağlayabilmeyi ve olaylarla başa çıkta stratejileri geliştirmeyi öğrenebilirler.

Daha Büyük Çocuklar

• Saldırganca davranışlarını kontrol konusunda olgunlaşmış daha büyük çocuklar bile bunaltıcı, sıkıntı verici durumlarda provoke olup kışkırtılabilirler. Örneğin, fakirlikde, sosyal düzenlikler/karışıklıklarda, kalabalıkta, gerilimli komşuluk ilişkilerinde veya tehdit edici durumlar karşısında…
Kabaca ve sertlikle, tutarsızca, az ilgilenilmiş bir şekilde yetiştirilmiş çocuklar, sevgi ve ilgi yoksunluğu sebebiyle sinir ortaya koyabilir, sinirli bir mizaç geliştirebilirler. Bu durum aynı zamanda cimri, nefret dolu, zarar verici, şiddet gösterici mizaç yapılarına da sebebiyet verebilir.
dost1 isimli Üye şimdilik offline konumundadır   Alıntı ile Cevapla
dost1 Adli üyeye bu mesaji için Tesekkür Eden 2 Kisi:
berru (2. April 2013), Derin Düşünce (22. February 2011)
Alt 21. September 2008, 07:38 PM   #2
dost1
Site Yöneticisi
 
dost1 - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
 
Üyelik tarihi: Sep 2008
Mesajlar: 3.015
Tesekkür: 3.567
1.083 Mesajina 2.384 Tesekkür Aldi
Tecrübe Puanı: 100000
dost1 is on a distinguished road
Standart

Çocukluk çağında, akran ve yaşıtlarından da etkilebilirler, Akranlar, saldırganlıkları artırabilir . Eger akranlarda saldırgan davranışlar sergiliyor ve bu davranışlarınıda düzeltmiyorlarsa, saldırgan davranışlar cesaretlendirilmiş olur. Birçok saldırgan çocuğun, diğer saldırgan çocuklardan oluşan bir grubu vardır. Bu arkadaş grupları, antisosyal davranışları güçlendirip teşvik etsede, diğer taraftan arkadaşlık ilişkilerinin kurulması ve bu anlamda sosyal destek alınması konusunda katkı da yapar.

Ebeveynler, çocuklarının saldırgan davranışmalarına sıkı ve ciddi fakat sert olmayan bir tarzda yok olmasına çalışsa da, diğer hususlar saldırganlığı etkilebilir. Komşuluklar, okullar, medya (TV,bilgisayar vs.) ve günlük hayattadaki birtakım olaylar gibi şiddet ve vahşet içerikli hususlara çocuk maruz kalıp şahit olabilir.


Tablo 1. Çocuklara Saldırganlık Konusunda Yardımcı Olunabilecek Yöntemler

Strateji Okul Öncesi Okul Çağı Gençler

OLAYLARI ANLATIRKEN SEBEBINI GÖSTERİN x x x

ÇOCUĞUNU OLDUĞU GIBI KABUL EDIN ve bireysel kişiliğini kabul edip anlayın. Zaman zaman davranışmaları meydan okuma havasında olsa da sabırlı ve destekçi kalmaya devam ediniz. x x x

ÇOCUĞA KENDISINDEN DAVRANIŞLARIYLA ILGILI NE BEKLEDIĞINIZ ANLATINIZ. Çocuğa tekrar tekrar anlatmanız gerekebilir. Pozitif ve spesifik(belirli, açık) olun. Yurume çağındaki çocuğa "Vurma" demek yerine , "Vurmak acıtır. Lütfen kelimelerle anlat/kelimeleri kullan" deyiniz. x

TUTARLI OLUN ki, çocuk kendisinden ne beklendiğini öğrenebilsin.
x x x

EV ORTAMINI DÜZENLEYINIZ . Çocuğun kullanabilecekleri şeyleri sınırlayınız. (Emniyet)
x

SALDIRGANLIK VERICI OYUNCAKLARA ULAŞIMINI KISITLAYINIZ. (kılıç,silah)
x
SALDIRGANLIK VERICI GÖSTERILERE KARŞI TELEVIZYONU GÖZLEYINIZ ve kontrol altında tutunuz.
x x

TELEVIZYONU ÇOCUĞUNUZLA BIRLIKTE IZLEYINIZ ve içeriği hakkında yorumlar yapınız. x x

ÇOCUĞA SEÇENEKLER VERECEK OYUN VEYA AKTIVITELER sağlayınız. (kukla, elbise giydirme vs.) x x

ŞARKI SÖYLEYINIZ. DUYGULAR VE HAYAL KIRIKLIĞI HAKKINDA, hikaye anlatınız. Sinirin neye benzediği ve nasıl bir şey olduğu konusunda konuşunuz.
x x

KENDI KENDINE OYNANAN OYUNLAR (lego,resim, puzzle vs) ile bağımsızlık elde etmesine izin verin. Çocuğun bunları nerelerde kullanabileceğ ini anlatın.
x x

Gereçleri kullanmak için beklemek zorunda kalmaması ve bu sebeple hayal kırıklığına uğramaması için YETERLI MIKTARDA MALZEME VE GEREÇ VERINIZ.
x

FAALIYETLER ARASI GEÇIŞ ZAMANINA IZIN VERIN . Faaliyet değişimlerinden önce veya dışarıdan eve çağırılınca 5 dakikalık geçiş uyarısı yapın.
x x x

KONTROL EDILMIŞ DAVRANIŞLAR, KONUSUNDA ÇOCUĞA MODEL OLUN ve sinir patlamalarını ve şiddeti/saldırganlığı engelleyin.
x x x

Daha büyük çocuklarla EV DIŞI FAALIYETLERI GÖZLEMLEYINIZ. Kimle ve nerede olduğunu bilin. x x

AŞIRI serbestlik/ umursamazlık/ hoşgörü veya aşırı planlı(yapılandı rılmış) ve aşırı talepkar OLMAYINIZ.
x x x

ÇOCUĞUN NEYE IHTIYAÇ DUYDUĞUNU ANLAYINIZ. İlgi, güvenlik/emniyet, kontrol veya değerli hissedilme duygusu vs… İhtiyaçlarını karşılamaya çalışınız. Böylelikle çocuk istemeyen davranışları sergilemeyecektir.
x x x

KONTROL IÇIN YAKIN BULUNUN. Çocuğunuz kontrolden çıkmak üzereyken yumuşak ve sakil bir şekilde yaklaşınız.Sıklıkla, sizin sakin varlığınız yatışması için yeterlidir..
x x
ÇOCUKLARIN PROBLEMLERINI ÇÖZMELERI IÇIN ONLARLA KONUŞUN. Açık uçlu sorular sorarak, kendi kendilerine problemlerini çözebilmeleri için düşünmelerine yardımcı olunuz. x x

Kendilerini yetkili/yetkilendir ilmiş hissetmeleri için SEÇENEKLER SUNUN. 2 kabul edilebilir seçenek sunun.
x x x

Çocuklar itişmeye, birbirlerine vurmaya, kapışmaya başladıklarında BAŞKA BİR YÖNE VEYA FAALİYE/AKTİVİTEYE YÖNLENDİRİN. Yeni aktiviteyle olumlu şekilde uğraşmaya başlayana kadar başlarında bekleyin.
x x

Çocuğunuz bir oyuncağını kötü kullanıyor, saldırganca oyuncağına ZARAR VERIYORSA OYUNCAĞINI KALDIRIN. Oyun hamurunu kaldırıp, ara verme süresinde su oyunu oynamasını sağlayın veya çocuğu kum havuzuna koyun. BU DOKUNSAL DENEYİMER SIKLIKLA SALDIRGANLIĞI BÜYÜLEYİCİ BİÇİMDE BERTARAF EDER .
x x

KONTROLDEN ÇIKMIŞ ÇOCUĞUNUZU ORTAMDAN UZAKLAŞTIRIN . Çocugunuzu tutun, yürüyüşe çıkın, diğer bir odaya gidin.Onunla birlikte tamamen sakinleşene kadar bekleyin.
x x

ÇOCUĞUN KONTROL MEKANİZMASI SİZ OLUN. Çocuğunuz birbaşkasına vuruyorsa, sizin sözünüz onu durdurmak için yeterli olmayabilir. Çocuğun kendini kontrol eksikliğini siz sağlayın. Zamanla sizin kontrolünüz çocuğa geçecektir. "Kardeşine vurmaman için seninleyim, Sana yardımcı olacağım." deyin.
x

GELIŞMIŞ, IYILEŞMIŞ DAVRANIŞLARI NOT EDINIZ. "Problemleri kelimeleri kullanarak çözmeni çok beğeniyorum" deyin.
x x x

Zor durumlardan uzak durun. Eğer sizin çocuğunuzu sinirlendiren ortamlara sahip bir parka varsa o parka gitmekten sakının. Çocuğunuzun daha sosyal davranışlar sergileyeceği, daha az uyarıcının bulunduğu yeni ortamlar bulun.
x x x

MOLA VEYA DİNLENMEYE İHTİYACINIZ VARSA kendinize bir destek arayın.
x x x

TAM ORADA OLUN. Evinizde bir tane yürüme çağında ve bir tane okul öncesi yaşında çocuğunuz varsa,onları izleyin ve oyunlarının salgırganlıktan uzak olması için oyunlarına rehberlik edin.
x

KUM VE BOKS TORBALARINI KALDIRIN. Saldırgan çocuğunuz varsa ve Efenin yerine, kum torbasına vurmasının, saldırganlığı azaltıcı bir etkisinin olduğu kanıtlanmamıştır.
x x x

ÇOCUĞUNUZU HAZIRLAYIN. Çocuğunuz yeni arkadaşlarıyla tanışamadan önce, ona sizin kendisinden ne tür davranışlar sergilemesini beklediğinizi ve kimsenin kendisine vurulmasını ve itilmesini sevmeyeceğini anlatınız. x x


Sevgi,saygı ve muhabbetle.
Allah'a emanet olunuz.
dost1 isimli Üye şimdilik offline konumundadır   Alıntı ile Cevapla
dost1 Adli üyeye bu mesaji için Tesekkür Eden 2 Kisi:
berru (2. April 2013), Derin Düşünce (22. February 2011)
Alt 1. April 2013, 02:41 AM   #3
merdem
Uzman Üye
 
Üyelik tarihi: Nov 2012
Mesajlar: 1.606
Tesekkür: 667
710 Mesajina 1.305 Tesekkür Aldi
Tecrübe Puanı: 23
merdem has much to be proud ofmerdem has much to be proud ofmerdem has much to be proud ofmerdem has much to be proud ofmerdem has much to be proud ofmerdem has much to be proud ofmerdem has much to be proud ofmerdem has much to be proud of
Standart

Degerli Dost1 Kardesim,

bazen insan caresiz kaliyor, düsünün kücük cocugunuz daha ilk okulda, okul dönüsü aglayarak geliyor eve. Okulda yada okul yolunda baska cocuklar tarafindan hirpalanmis.

Benim kizi 2. sinifta idi yanilmiyorsam, bir gün eve aglayarak geldi, sebebini sordum, okul cocuklarindan birisi satasmis yolda. Ne yapabilirim ki, her bir cocugun yolunu kesip tehtid edemem ki. Ben de baska yollara bas vurdum, sayet yarin da aglayarak eve gelirsen bir de benden azar isitirsin üstüne üstlük dedim. Olus o olus, daha bir kere tekerrür etmedi o sözümden sonra.

Yukaridaki olaydan bir önce yine bir cocuk yeni ceketini öyle bir cekelemiski, kolu sökük geldi eve. Aldim ceketi ertesi günü, yakaladim o cocugu, bana bak dedim al bunu götür annene diksin yoksa sen düsün sonunu. Alman cocugu idi, karsisindaki cene acinca hemen kuyruklarini kisiyorlar. Ceket sag saglam geri geldi.

Bu yüzden düsünmüstüm, her zaman onun bunun arkasindan kosamam diyerek baska yola bas vurmustum. Kizim da anasina cekmis benim okuldaki cocuklarin analari da halama sikayete gelirlerdi benden dayak yediklerinde.

Rabbim affetsin beni, sayet haksiz hareketlerde bulunmus isem zamaninda. Boksör degildim ya durup dururken milleti döveyim.

Tabii ki ben bunu tavsiye etmem terbiye olarak. Ben büyüdügüm ortama göre kendimi korumayi ögrenmisim. Cocuk yuvasinda yetistigim seneler bir iki ufak/önemsiz sac cekistirmelerin yaninda yuva kardeslerimle hic bir sekilde kavgalarimiz olmamistir. Onda da Allah'in bir hikmeti olsa gerek.

Selam ve dua ile.
merdem isimli Üye şimdilik offline konumundadır   Alıntı ile Cevapla
merdem Kullanicisina Bu Mesaji Için Tesekkür Edenler:
berru (2. April 2013)
Cevapla

Bookmarks

Etiketler
çocuklarda, saldırganlık


Yetkileriniz
Konu Acma Yetkiniz Yok
Cevap Yazma Yetkiniz Yok
Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
Mesajınızı Değiştirme Yetkiniz Yok

BB code is Açık
Smileler Açık
[IMG] Kodları Açık
HTML-Kodu Kapalı

Hizli Erisim


Tüm Zamanlar GMT +3 Olarak Ayarlanmış. Şuanki Zaman: 12:40 PM.


Powered by vBulletin® Version 3.8.1
Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.
Hanifler - Kuran odaklı gerçek din islam