Zülkarneyn Anlatısında Güneş ☀️*

pramid · 7. December 2025, 11:56 AM

*

Zülkarneyn Anlatısında Güneş: Kozmik Bir Yolculuk Değil, Toplumsal Ufukların Temsili

Zülkarneyn kıssasında anlatılan iki sahne –“güneşin battığı yere erişmek” ve “güneşin doğduğu yere erişmek”– klasik tefsirlerde coğrafi keşif veya mucizevî bir yolculuk olarak yorumlanmış olsa da, Kur’an’ın kendi dil örgüsü bu sahneleri*temsili-coğrafi*değil,*temsili-ahlaki göstergeler*hâline getirir.

1. “Güneşin battığı yere kadar”: Medeniyet Çöküşü, Karanlığın Yoğunlaştığı Toplumlar

“Güneşin battığı yere vardığında onu, karanlık-balçıklı bir gözede batıyor gibi gördü.”*(Kehf 86)

Bu ifade*fiziksel bir batma değildir; Kur’an güneşin ne doğduğunu ne battığını literal anlatmaz. Buradaki sahne üç düzeyde çözülür:

a) Bilginin Battığı Toplum

‘Ayn hamie’*(balçıklı kaynaktan çıkan göz) ifadesi, yozlaşmış,*çamurlaşmış bir toplumsal bilgi ortamını*tasvir eder. Zülkarneyn’in “batıya ulaşması”,*çöküş evresine geçmiş bir topluma*erişmesi metaforudur.

b) Güneş = Bilgi, Adalet, Aydınlık; Batış = Değer Kaybı

Daha önceki çalışmamızda belirtildiği gibi, Kur’an’da güneş, “apaçık delil, ışık, hakikat” düzeyinde temsili bir dildir. Bu nedenle “güneşin batışı”, toplumun:

Adalet testlerini kaybettiğiHakikati balçığa gömdüğüGüçle çürüme yaşadığı*bir dönemine işarettir.

c) Zülkarneyn’in Sorumluluğu

Bu topluma iki seçenek sunulur:*zulmü cezalandırma*veya*iyiliği ödüllendirme*(Kehf 86–88). Yani sahne, güneşin batışı değil;*adaletin batışıyla yüzleşen bir yöneticinin sınavıdır.

2. “Güneşin doğduğu yere kadar”: Aydınlığın Henüz Sistem Kurmadığı Toplumlar

“Güneşin doğduğu yere vardığında onu, kendilerini güneşten koruyacak bir örtü bulunmayan bir toplum üzerine doğuyor buldu.”*(Kehf 90)

Bu da coğrafi uçlar değildir; Kur’an aynı kişi için doğu–batı uçlarını fiziksel gerçeklik olarak anlatmaz. Burada durum:

a) Henüz Kurumlaşmamış Toplum

“Güneşten korunacak*örtüleri yoktu” ifadesi, kurumsal yapısı, adalet sistemi, bilgi düzeni*oluşmamış toplum*demektir.

Örtü/Yapı*= Medeniyet koruyucusu.Yokluğu*= Çıplak, korumasız toplum.

b) Güneş = Bilginin İlk Teması

Bu toplum güneşin ışığıyla “doğrudan temas hâlinde” anlatılır. Yani henüz bilgi ile kurumsal bir ilişki kurmamış;*ham, doğmakta olan bir toplumdur.

c) Zülkarneyn’in Sınavı

Bu defa çürümüş toplum gibi cezalandırma değil;*yapı inşa etme, bilinci yükseltme ve*toplumsal düzen kurma*görevi vardır.

3. Her İki Sahnenin Ortak Mesajı: Zülkarneyn Bir Hükümdar Değil; “İki Ufku Gören” Kişidir

“Zül-karneyn”*kelimesi bu toplumsal-didaktik okumayı pekiştirir:

Zül*= Sahip olanKarn*= Çağ, dönem, uç, boynuz, tepe

Karn’ın iki anlamı (dönem/ufuk*ve*güç/tepe) birleşince:

Zülkarneyn*= İki dönemin/iki toplum ufkunun bilgisine sahip kişi.

Kur’an’da bu iki ufuk şunlardır:

Çöküşe geçmiş toplum*(Batı metaforu)Yükselmeye hazırlanan toplum*(Doğu metaforu)

Bu iki medeniyet ufkunu görüp her birine*adalete uygun müdahalede*bulunmak, Zülkarneyn’in öz niteliğidir.

4. Güneş Metaforu ile Zülkarneyn Kıssası Birbiriyle Birleşiyor

Makalemizdeki ana ilkelerle örtüşen sonuç:

Metaforik Unsurlar

Anlamları

Güneş

Hakikat, adalet, ilahi ölçü, bilginin ışığı

Batış

Toplumun hakikatten, değerden uzaklaşması

Doğuş

Toplumun hakikate, bilgiye yeni uyanması

Zülkarneyn, bu iki süreç arasındaki*ilahi adalet taşınıcı*figürdür. Güneş, onun yönetim ve adalet misyonunun ulaştığı*toplumsal ufukları*işaret eder.

UYARI / HATIRLATMA

Bu metinlerde yer alan görüş, yorum ve çıkarımlar, beşerî çabanın bir ürünüdür.

Lütfen her ifadeyi*Kur’an’ın bütünüyle*değerlendirin;*ayetlerin rehberliğinde tartın, ölçün ve doğrulayın.*

Hakikatin tek ölçüsü*Allah’ın kitabıdır.*Yanlış varsa bize, doğru varsa Allah’a aittir.

https://dersvekuran.blogspot.com/202...nda-gunes.html

7. December 2025, 11:56 AM	#1
pramid Uzman Üye Üyelik tarihi: Sep 2010 Mesajlar: 935 Tesekkür: 191 556 Mesajina 1.179 Tesekkür Aldi Tecrübe Puanı: 26	Zülkarneyn Anlatısında Güneş ☀️* * Zülkarneyn Anlatısında Güneş: Kozmik Bir Yolculuk Değil, Toplumsal Ufukların Temsili Zülkarneyn kıssasında anlatılan iki sahne –“güneşin battığı yere erişmek” ve “güneşin doğduğu yere erişmek”– klasik tefsirlerde coğrafi keşif veya mucizevî bir yolculuk olarak yorumlanmış olsa da, Kur’an’ın kendi dil örgüsü bu sahneleritemsili-coğrafideğil,temsili-ahlaki göstergelerhâline getirir. 1. “Güneşin battığı yere kadar”: Medeniyet Çöküşü, Karanlığın Yoğunlaştığı Toplumlar “Güneşin battığı yere vardığında onu, karanlık-balçıklı bir gözede batıyor gibi gördü.”(Kehf 86) Bu ifadefiziksel bir batma değildir; Kur’an güneşin ne doğduğunu ne battığını literal anlatmaz. Buradaki sahne üç düzeyde çözülür: a) Bilginin Battığı Toplum ‘Ayn hamie’(balçıklı kaynaktan çıkan göz) ifadesi, yozlaşmış,çamurlaşmış bir toplumsal bilgi ortamınıtasvir eder. Zülkarneyn’in “batıya ulaşması”,çöküş evresine geçmiş bir toplumaerişmesi metaforudur. b) Güneş = Bilgi, Adalet, Aydınlık; Batış = Değer Kaybı Daha önceki çalışmamızda belirtildiği gibi, Kur’an’da güneş, “apaçık delil, ışık, hakikat” düzeyinde temsili bir dildir. Bu nedenle “güneşin batışı”, toplumun: Adalet testlerini kaybettiğiHakikati balçığa gömdüğüGüçle çürüme yaşadığıbir dönemine işarettir. c) Zülkarneyn’in Sorumluluğu Bu topluma iki seçenek sunulur:zulmü cezalandırmaveyaiyiliği ödüllendirme(Kehf 86–88). Yani sahne, güneşin batışı değil;adaletin batışıyla yüzleşen bir yöneticinin sınavıdır. 2. “Güneşin doğduğu yere kadar”: Aydınlığın Henüz Sistem Kurmadığı Toplumlar “Güneşin doğduğu yere vardığında onu, kendilerini güneşten koruyacak bir örtü bulunmayan bir toplum üzerine doğuyor buldu.”(Kehf 90) Bu da coğrafi uçlar değildir; Kur’an aynı kişi için doğu–batı uçlarını fiziksel gerçeklik olarak anlatmaz. Burada durum: a) Henüz Kurumlaşmamış Toplum “Güneşten korunacakörtüleri yoktu” ifadesi, kurumsal yapısı, adalet sistemi, bilgi düzenioluşmamış toplumdemektir. Örtü/Yapı= Medeniyet koruyucusu.Yokluğu= Çıplak, korumasız toplum. b) Güneş = Bilginin İlk Teması Bu toplum güneşin ışığıyla “doğrudan temas hâlinde” anlatılır. Yani henüz bilgi ile kurumsal bir ilişki kurmamış;ham, doğmakta olan bir toplumdur. c) Zülkarneyn’in Sınavı Bu defa çürümüş toplum gibi cezalandırma değil;yapı inşa etme, bilinci yükseltme vetoplumsal düzen kurmagörevi vardır. 3. Her İki Sahnenin Ortak Mesajı: Zülkarneyn Bir Hükümdar Değil; “İki Ufku Gören” Kişidir “Zül-karneyn”kelimesi bu toplumsal-didaktik okumayı pekiştirir: Zül= Sahip olanKarn= Çağ, dönem, uç, boynuz, tepe Karn’ın iki anlamı (dönem/ufukvegüç/tepe) birleşince: Zülkarneyn= İki dönemin/iki toplum ufkunun bilgisine sahip kişi. Kur’an’da bu iki ufuk şunlardır: Çöküşe geçmiş toplum(Batı metaforu)Yükselmeye hazırlanan toplum(Doğu metaforu) Bu iki medeniyet ufkunu görüp her birineadalete uygun müdahaledebulunmak, Zülkarneyn’in öz niteliğidir. 4. Güneş Metaforu ile Zülkarneyn Kıssası Birbiriyle Birleşiyor Makalemizdeki ana ilkelerle örtüşen sonuç: Metaforik Unsurlar Anlamları Güneş Hakikat, adalet, ilahi ölçü, bilginin ışığı Batış Toplumun hakikatten, değerden uzaklaşması Doğuş Toplumun hakikate, bilgiye yeni uyanması Zülkarneyn, bu iki süreç arasındakiilahi adalet taşınıcıfigürdür. Güneş, onun yönetim ve adalet misyonunun ulaştığıtoplumsal ufuklarıişaret eder. UYARI / HATIRLATMA Bu metinlerde yer alan görüş, yorum ve çıkarımlar, beşerî çabanın bir ürünüdür. Lütfen her ifadeyiKur’an’ın bütünüyledeğerlendirin;ayetlerin rehberliğinde tartın, ölçün ve doğrulayın.* Hakikatin tek ölçüsüAllah’ın kitabıdır.Yanlış varsa bize, doğru varsa Allah’a aittir. https://dersvekuran.blogspot.com/202...nda-gunes.html